Ograniczenie handlu w niedziele i święta K 10/18
27 lipca 2021 r. o godz. 10:30 Trybunał Konstytucyjny ogłosi orzeczenie w sprawie wniosku Prezydenta Konfederacji Lewiatan dotyczącego ograniczenia handlu w niedzielę i święta.
Trybunał Konstytucyjny dokona kontroli zgodności:
1. art. 5 i art. 6 ustawy z 10 stycznia 2018 r. o ograniczeniu handlu w niedzielę i święta oraz w niektóre inne dni z art. 24, art. 65 ust. 1, art. 32 oraz art. 31 ust. 3 Konstytucji RP,
2. art. 3 pkt 7 i art. 18 ustawy z 10 stycznia 2018 r. o ograniczeniu handlu w niedzielę i święta oraz w niektóre inne dni z art. 2 Konstytucji RP.
Wnioskodawca zarzuca niekonstytucyjność art. 5 ustawy z 10 stycznia 2018 r. o ograniczeniu handlu w niedzielę i święta oraz w niektóre inne dni (dalej: u.o.h.) w zakresie, w jakim różnicuje sytuacje pracowników odnośnie swobody wykonywania przez nich pracy w określone dni i w związku z tym narusza zasadę ochrony pracy, wolność wykonywania pracy, zasadę równości oraz zasadę proporcjonalności. Podnosi on, że zasadniczym skutkiem tego przepisu jest pozbawienie pracowników części dotychczas wykonywanej pracy, a w rezultacie zmniejszenie ich dochodów. W ocenie wnioskodawcy stanowi to niedopuszczalną z perspektywy art. 31 ust. 3 Konstytucji RP ingerencję w wolność pracy, która nie daje się pogodzić z zasadą demokratycznego państwa prawa. Prowadzi ona bowiem do "grupowych zwolnień w niektórych branżach, powoduje obniżenie dochodów lub zwiększenie wymiaru pracy w dni dotychczas wolniejsze, a także wywołuje skutek dyskryminacyjny, tworząc grupę uprzywilejowanych pracodawców i pracowników." Uzasadnienia dla uchwalenia kwestionowanego przepisu, zdaniem Wnioskodawcy, nie stanowią względy bezpieczeństwa państwa, porządku publicznego, ochrony środowiska, zdrowia publicznego lub moralności publicznej, ani ochrony wolności i praw innych osób. Wskazuje on, że zakwestionowana regulacja narusza konstytucyjny nakaz ochrony pracy przez to, że nie uwzględnia ekonomicznych i prawnych uwarunkowań działalności pracodawców.
Wnioskodawca kwestionuje konstytucyjność art. 6 u.o.h. w zakresie, w jakim przepis ten określa grupę podmiotów nieobjętych zakazem wynikającym z art. 5 u.o.h., a tym samym różnicuje sytuację pracowników co do swobody wykonywania przez nich pracy w określone dni i w związku z tym narusza zasadę ochrony pracy, wolność wykonywania pracy, zasadę równości oraz zasadę proporcjonalności. Zdaniem Wnioskodawcy przepis ten narusza wynikający z art. 32 ust. 1 Konstytucji zakaz dyskryminacji poprzez "stworzenie grupy pracodawców/przedsiębiorców, którzy zachowują prawo do prowadzenia handlu w niedziele i święta oraz inne dni wskazane przez ustawę u.o.h., podczas gdy pozostała i znacznie szersza grupa pracodawców/przedsiębiorców będzie tego prawa pozbawiona”. Podkreśla on, że uzasadnienie projektu u.o.h. nie zawiera argumentów pozwalających zrozumieć przyczynę wyróżnienia grupy podmiotów, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1-32 u.o.h. Oznacza to, zdaniem wnioskodawcy, że kwestionowana regulacja nie spełnia wymogu racjonalności, a wyliczenie zawarte w powyższym przepisie nabiera cech arbitralności.
Wnioskodawca podnosi ponadto zarzut niezgodności art. 3 pkt 7 u.o.h. z art. 2 Konstytucji RP, w zakresie, w jakim wywołuje niedające się usunąć wątpliwości interpretacyjne i w związku z tym narusza zasady: demokratycznego państwa prawnego, poprawnej legislacji, zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa. Jego zdaniem, przepis ten jest sformułowany w sposób uniemożliwiający jego prawidłową interpretację oraz implementację. Niezgodność z zasadami poprawnej legislacji pociąga za sobą naruszenie zasady pewności prawa i zaufania do prawa. W ocenie Wnioskodawcy art. 3 pkt 7 u.o.h. wprowadza definicję ram czasowych niedzieli i święta nie uwzględniając obowiązujących już w Kodeksie Pracy regulacji i definicji.
Wnioskodawca kwestionuje również zgodność art. 18 u.o.h. z art. 2 Konstytucji RP, w zakresie, w jakim przewiduje rażąco krótkie vacatio legis dla tego typu zmian legislacyjnych i w związku z tym narusza zasady: demokratycznego państwa prawnego, poprawnej legislacji, zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa. Podnosi on, że wprowadzenie zmian pogarszających sytuacje pracowników z zaledwie 23-dniowym vacatio legis narusza zasadę lojalnego postępowania państwa wobec jednostki.
Skład orzekający Trybunału Konstytucyjnego: sędzia TK Jarosław Wyrembak - przewodniczący, sędzia TK Justyn Piskorski – sprawozdawca, sędzia TK Zbigniew Jędrzejewski, prezes TK Julia Przyłębska, sędzia TK Andrzej Zielonacki.