Definicja legalna budowli na potrzeby podatku od nieruchomości SK 14/21
4 lipca 2023 r. o godz. 12:00 Trybunał Konstytucyjny ogłosi orzeczenie wydane w sprawie skargi konstytucyjnej Spółki Akcyjnej dotyczącej kwalifikacji silosu jako budowli na gruncie prawa podatkowego.
Trybunał Konstytucyjny dokona kontroli zgodności art. 2 ust. 1 pkt 3 i art. 1a ust. 1 pkt 2 w związku z art. 2 ust. 1 pkt 2 i art. 1a ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (dalej: u.p.o.l.) „z uwagi na to, że wskazane przepisy (…) [ustawy o podatkach i opłatach lokalnych] interpretowane jednolicie przez sądy administracyjne w ten sposób, że silos (magazyn), tj. obiekt budowlany, który posiada wszystkie cechy budynku wymienione w art. 1a ust. 1 pkt 1 (…) [ustawy o podatkach i opłatach lokalnych] jest mimo to uznawany za budowlę – w oparciu o dodatkowe, niewskazane w (…) [ustawie o podatkach i opłatach lokalnych] kryteria (takie jak funkcje, wyposażenie, przeznaczenie oraz w szczególności sposób i możliwość wykorzystywania obiektu jako elementu systemu technologicznego w procesie produkcji) – a nie za budynek – i na tej podstawie podlega opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości (…) jako budowla – w sposób nieuprawniony ograniczają konstytucyjnie chronione prawo własności środków pieniężnych poprzez obciążenie Spółki ciężarem (…) [podatku od nieruchomości] w wysokości niewynikającej z przepisów prawa i przez to – bezpodstawne zawyżenie zobowiązania podatkowego w (…) [podatku od nieruchomości]. Jest to następstwem zastosowania do obiektów wyczerpujących ustawową definicję budynku – silosów (magazynów takich jak magazyn nasion, zasobniki dzienne oraz magazyn śruty) zasad określania wysokości zobowiązania podatkowego właściwych dla obiektów stanowiących budowle” z art. 64 ust. 1 i 3 w związku z art. 32 ust. 1, art. 84 oraz art. 217 Konstytucji RP.
Skarżąca wystąpiła do burmistrza z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty podatku od nieruchomości za lata 2010-2015. Skarżąca jako podstawę przedmiotowego żądania wskazała m.in. nienależyte zakwalifikowanie, w złożonej przez Nią deklaracji dotyczącej opodatkowania podatkiem od nieruchomości, jako budowli obiektów, które jej zdaniem winny zostać opodatkowane jako budynki Wskazała również nienależne wykazanie do opodatkowania podatkiem od nieruchomości użytków rolnych oraz nieużytków niezajętych na prowadzenie działalności gospodarczej, jak również wykazanie do opodatkowania jako budowli obiektów wcześniej zlikwidowanych. Burmistrz częściowo uwzględnił wniosek Skarżącej o stwierdzenie nadpłaty w podatku od nieruchomości. Odmówił natomiast stwierdzenia nadpłaty w tymże podatku za lata 2010 - 2015 w zakresie dotyczącym zadeklarowania przez Skarżącą do opodatkowania podatkiem od nieruchomości jako budowli magazynu wraz z galerią transportową oraz magazynu. Skarżąca odwołała się od decyzji burmistrza w zakresie dotyczącym odmówienia stwierdzenia nadpłaty. Samorządowe Kolegium Odwoławcze (dalej SKO) utrzymało zaskarżoną decyzję burmistrza w mocy. Następnie skarżąca wniosła skargę na decyzję SKO do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego(dalej WSA), którą WSA oddalił. Skarżąca wniosła skargę kasacyjną, która w wyniku rozpoznania przez Naczelny Sąd Administracyjny została oddalona.
W ocenie Skarżącej, będące Jej własnością silosy (magazyny) posiadają wszystkie ustawowe cechy budynku, co powinno skutkować ustaleniem ich podstawy opodatkowania w oparciu o powierzchnię użytkową, tj. na podstawie art. 4 ust. 1 pkt 2 u.p.o.l., a nie uznaniem ich za budowle i ustaleniem zawyżonej podstawy opodatkowania w oparciu o ich wartość początkową, tj. na podstawie art. 4 ust. 1 pkt 3 tej ustawy.
Według Skarżącej, prezentowana przez sądy administracyjne jednolita linia orzecznicza, zgodnie z którą silos posiadający wszystkie ustawowe cechy budynku podlega opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości jako budynek jedynie jeżeli dodatkowo nie wykracza poza określone ustawowo elementy budynku, stanowi przejaw wykładni prawotwórczej, rozszerzającej ustawową definicję budowli oraz zawężającej definicję budynku - poprzez wprowadzenie dodatkowej funkcjonalnej przesłanki uznania danego obiektu za budowlę.
Skarżąca wskazuje, że brak precyzji i niejasność kwestionowanych przepisów spowodowały stworzenie organom podatkowym oraz sądom administracyjnym zbyt szerokich ram ich stosowania. W konsekwencji organy władzy publicznej stosujące te przepisy w istocie zastępują prawodawcę w zakresie zagadnień, które powinny być dostatecznie precyzyjnie uregulowane ustawowo - odnoszących się do właściwego oznaczenia w ustawie w sposób niebudzący wątpliwości przedmiotu opodatkowania, a w konsekwencji również podstawy opodatkowania.
Zdaniem Skarżącej poprzez brak dostatecznej ochrony przysługującego Jej prawa własności oraz wskutek nałożenia obowiązku podatkowego w podatku od nieruchomości, w sposób sprzeczny ze standardami konstytucyjnymi, kwestionowana regulacja jest niezgodna z art. 64 ust. 1 i 3 Konstytucji. W ocenie Skarżącej, zaskarżone przepisy są również niezgodne z konstytucyjną zasadą równości wyrażoną w art. 32 ust. 1 Konstytucji, zasadą wyłączności ustawy w prawie daninowym wynikającą z art. 84 oraz zasadą szczególnej określoności przepisów podatkowych wyrażoną w art. 217 ustawy zasadniczej.
Skład orzekający Trybunału Konstytucyjnego: sędzia TK Jarosław Wyrembak - przewodniczący, sędzia TK Rafał Wojciechowski - sprawozdawca, sędzia TK Piotr Pszczółkowski, sędzia TK Bogdan Święczkowski, sędzia TK Andrzej Zielonacki.