Samorząd zawodowy architektów; postępowanie dyscyplinarne; rozpoznawania odwołań od orzeczeń Krajowego Sądu Dyscyplinarnego Izby Architektów RP. SK 28/11
29 stycznia 2013 r. o godz. 9.00 Trybunał Konstytucyjny rozpozna skargę konstytucyjną Janusza B. dotyczącą sądowej kontroli postępowań dyscyplinarnych wobec architektów, inżynierów budownictwa oraz urbanistów.
Trybunał Konstytucyjny orzeknie w sprawie zgodności:
1) art. 54 ust. 4 ustawy z 15 grudnia 2000 roku o samorządach zawodowych architektów, inżynierów budownictwa oraz urbanistów, w brzmieniu nadanym art. 87 pkt. 3 ustawy z 23 listopada 2002 roku o Sądzie Najwyższym w zakresie, w jakim do rozpoznania odwołań od orzeczeń Krajowego Sądu Dyscyplinarnego Izby Architektów RP powołany jest Sąd Apelacyjny - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z art. 45 ust. 1 konstytucji,
2) art. 54 ust. 5 powyższej ustawy w zakresie, w jakim do odwołań od orzeczeń Okręgowego Sądu Dyscyplinarnego Architektów i rozpoznawania sprawy przez Krajowy Sąd Dyscyplinarny oraz odwołań od orzeczenia Krajowego Sądu Dyscyplinarnego i rozpoznawania sprawy przez Sąd Apelacyjny - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zastosowanie mają przepisy kodeksu postępowania cywilnego o apelacji, przy jednoczesnym braku w ustawie o Architektach oraz Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z 31 października 2002 roku w sprawie szczegółowych zasad i trybu postępowania dyscyplinarnego w stosunku do członków samorządów zawodowych architektów, inżynierów budownictwa oraz urbanistów regulacji, w której miałby zastosowanie kodeks postępowania karnego w zakresie norm gwarancyjnych obwinionego z:
a) art. 42 ust. 2 w związku z art. 2 konstytucji i z art. 32 ust. 1 i 2 konstytucji,
b) z art. 45 ust. 1, art. 78 w związku z art. 2 i z art. 32 ust. 1 i 2 konstytucji.
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Lubelskiej Okręgowej Izby Architektów uznał Janusza B. za winnego popełnienia przewinienia dyscyplinarnego i orzekł karę zawieszenia w prawach członka Izby Architektów na rok i 6 miesięcy oraz obciążył go kosztami postępowania. Skarżący złożył odwołanie. Krajowy Sąd Dyscyplinarny Izby Architektów utrzymał w mocy w całości powyższe orzeczenie. Skarżący ponownie się odwołał. Sąd apelacyjny oddalił odwołanie.
W ocenie skarżącego art. 54 ust. 4 kwestionowanej ustawy jest sprzeczny z zasadą rozpoznania sprawy przez właściwy sąd. Jego zdaniem właściwym sądem powinien być sąd karny, który w sposób właściwszy zapewniłby realizację celu postępowania sądowego w takiej sprawie, jakim jest kontrola sądowa ukarania dyscyplinarnego architekta sankcją karną o wysokim stopniu dolegliwości.
Art. 54 ust. 5 kwestionowanej ustawy pozbawia zdaniem skarżącego prawa do obrony na każdym etapie postępowania dyscyplinarnego. W konsekwencji jest sprzeczny z zasadą równości wobec prawa. Brak bowiem w ustawie i rozporządzeniu ministra infrastruktury w sprawie szczegółowych zasad i tryb postępowania dyscyplinarnego w stosunku do członków samorządów zawodowych architektów, inżynierów budownictwa oraz urbanistów regulacji zgodnie z którymi, w zakresie norm gwarancyjnych, do obwinionego miałby zastosowanie kodeks postępowania karnego.
W ocenie skarżącego, art. 54 ust. 5 kwestionowanej ustawy jest sprzeczny z konstytucją, gdyż nie zapewnia prawa do obrony na każdym etapie postępowania. Ponadto brak dostatecznych gwarancji obrony powoduje, że kontrola orzeczenia sądu dyscyplinarnego pierwszej instancji, dokonywana przez odwoławczy sąd dyscyplinarny oraz kontrola dokonywana przez sąd apelacyjny, są fasadowe i nie zapewniają realizacji konstytucyjnego prawa do rozpoznania sprawy przez dwie instancje oraz prawa do kontroli sądowej.
Skarżący podnosi również, że art. 54 ust. 5 narusza zasadę równości wobec prawa i zakazu dyskryminacji, bowiem pozycja architektów występujących w postępowaniu dyscyplinarnym w charakterze obwinionych, jest znacznie gorsza od sytuacji prawnej członków innych grup zawodowych.
Rozprawie będzie przewodniczyła sędzia TK Sławomira Wronkowska-Jaśkiewicz, sprawozdawcą będzie sędzia TK Maria Gintowt-Jankowicz.