Obowiązek oskarżonego poddania się badaniom; zastosowanie środków przymusu; asysta przy badaniu. U 2/11
5 marca 2013 r. o godz. 9.00 Trybunał Konstytucyjny rozpozna wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich dotyczący poddawania badaniom lub wykonywania czynności z udziałem oskarżonego oraz osoby podejrzanej.
Trybunał Konstytucyjny orzeknie w sprawie zgodności:
1) § 5 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 23 lutego 2005 roku w sprawie poddawania badaniom lub wykonywania czynności z udziałem oskarżonego oraz osoby podejrzanej z art. 74 § 4 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 roku - Kodeks postępowania karnego, art. 22 ust. 2 ustawy z dnia 6 listopada 2008 roku o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, art. 41 ust. 1, art. 47 w związku z art. 31 ust. 3 i art. 92 ust. 1 konstytucji,
2) § 5 ust. 2, § 10 ust. 1 rozporządzenia wymienionego w pkt 1 w części zawierającej słowa "mimo zastosowania przymusu bezpośredniego", z art. 74 § 4 k. p. k., art. 41 ust. 1 i art. 92 ust. 1 konstytucji.
Zdaniem wnioskodawcy kwestionowany § 5 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości wykracza poza ramy zakreślone w upoważnieniu ustawowym do wydania aktu wykonawczego. Przewiduje bowiem zastosowanie wobec osoby przymusu bezpośredniego w celu wymuszenia badania lub wykonania innej czynności, co zostało całkowicie pominięte przez ustawodawcę. Przepis ten nie został wydany w celu wykonania ustawy, lecz w celu jej uzupełnienia, co w ocenie wnioskodawcy jest sprzeczne z konstytucją.
Ponadto przepis ten jest niezgodny z art. 41 ust. 1 oraz art. 31 ust. 3 ustawy zasadniczej, gdyż zastosowanie środków przymusu bezpośredniego stanowi wkroczenie w sferę nietykalności i wolności osobistej, co może następować wyłącznie w drodze ustawy, a nie przez wydane przez organ władzy wykonawczej rozporządzenie.
Kwestionowany przepis rozporządzenia narusza również art. 22 ust. 2 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, gdyż inaczej, niż powyższy przepis ustawowy, reguluje dopuszczalność obecności osób trzecich podczas badania. Godzi również w art. 47 w związku z art. 31 ust. 3 konstytucji, bowiem sfera intymności i godności jednostki, chroniona podczas badania medycznego, stanowi element składowy konstytucyjnego prawa do prywatności, którego ograniczenie może nastąpić wyłącznie w ustawie.
W ocenie wnioskodawcy § 5 ust. 2 oraz § 10 ust. 1 - w części zawierającej wyrazy "mimo zastosowania przymusu bezpośredniego," - kwestionowanego rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości są niezgodne z Kodeksem postępowania karnego oraz konstytucją. Zawierają bowiem kolejne unormowania dotyczące przymusu bezpośredniego, co jest niedopuszczalne w akcie normatywnym rangi rozporządzenia, przy braku jakichkolwiek regulacji w tym zakresie w ustawie.
Rozprawie będzie przewodniczył sędzia TK Andrzej Wróbel, sprawozdawcą będzie prezes TK Andrzej Rzepliński.