Dwuinstancyjność w postępowaniu administracyjnym. P 27/12
14 maja 2013 r. o godz. 9.00 Trybunał Konstytucyjny rozpozna pytanie prawne Naczelnego Sądu Administracyjnego dotyczące dwuinstancyjności w postępowaniu administracyjnym.
Trybunał Konstytucyjny orzeknie w sprawie zgodności:
- art. 188 ust. 1 i ust. 4 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 roku o Służbie Celnej w zakresie w jakim przewiduje, że w przypadku wydania decyzji o przeniesieniu, powierzeniu pełnienia obowiązków służbowych na innym stanowisku, przeniesieniu na niższe stanowisko bądź zawieszeniu w pełnieniu obowiązków służbowych, funkcjonariusz Służby Celnej może złożyć wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy do terenowego organu administracji rządowej niezespolonej - dyrektora Izby Celnej, a wydana w tej sprawie decyzja jest natychmiast wykonalna - z art. 2 i 78 konstytucji;
- art. 188 ust. 1 i ust. 4 w zw. z art. 188 ust. 5 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 roku o Służbie Celnej w zakresie w jakim powierza dyrektorowi Izby Celnej kompetencje do ponownego rozpatrywania spraw przeniesienia, powierzenia pełnienia obowiązków służbowych na innym stanowisku, przeniesienia na niższe stanowisko bądź zawieszenia w pełnieniu obowiązków służbowych funkcjonariusza Służby Celnej, do rozpoznania których stosuje się przepisy ustawy z dnia 14 czerwca 1960 roku - Kodeks postępowania administracyjnego, w tym dotyczące wyłączenia organu - z art. 2 konstytucji.
Art. 188 ust. 1, 4 i 5 ustawy o Służbie Celnej (dalej u.S.C.) stanowi, że w przypadku decyzji dotyczącej: przeniesienia, powierzenia pełnienia obowiązków służbowych na innym stanowisku, przeniesienia na niższe stanowisko, zawieszenia w pełnieniu obowiązków służbowych, funkcjonariusz może w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji złożyć wniosek o ponowne rozpoznanie sprawy. Decyzje wydane na podstawie art. 188 ust. 1 u.S.C. są natychmiast wykonalne.
Zdaniem sądu pytającego rozstrzygnięcie zawarte w art. 188 ust. 1 i ust. 4 u.S.C. jest wyjątkiem od wskazanej w art. 78 konstytucji zasady dwuinstancyjności. Zgodnie z art. 78 konstytucji każda ze stron ma prawo do zaskarżenia orzeczeń i decyzji wydanych w pierwszej instancji a wyjątki od tej zasady oraz tryb zaskarżania określa ustawa. Ustawodawca w żaden sposób nie uzasadnił, z jakiej przyczyny w sprawach z zakresu stosunku służbowego celników dotyczących: przeniesienia, powierzenia pełnienia obowiązków na innym stanowisku, przeniesienia na inne stanowisko oraz zawieszenia w pełnieniu obowiązków służbowych, sprawę rozstrzyga organ administracji terenowej, a nie organ wyższego stopnia i decyzja taka jest natychmiast wykonalna.
Zdaniem pytającego sądu ograniczenie konstytucyjnego prawa do zaskarżenia orzeczenia, wprowadzone art. 188 ust. 1 i 4 u.S.C. nie jest uzasadnione ochroną jakiejkolwiek wartości konstytucyjnej. Działanie ustawodawcy należy więc uznać za arbitralne, oraz naruszające zasadę demokratycznego państwa prawnego. Tym bardziej, że wymienione w art. 188 ust. 1 u.S.C. decyzje mają istotne znaczenie dla statusu prawnego celnika.
Rozprawie będzie przewodniczyła sędzia TK Teresa Liszcz, sprawozdawcą będzie sędzia TK Małgorzata Pyziak-Szafnicka.