Zasady stwierdzania nieważności lub uchylenia decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej. K 4/10
13 września 2012 r. o godz. 9.00 Trybunał Konstytucyjny w pełnym składzie rozpozna wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich dotyczący zasad stwierdzania nieważności lub uchylenia decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej.
Trybunał Konstytucyjny orzeknie w sprawie zgodności:
1) art. 31 ust. 1 oraz ust. 2 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 roku o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych z art. 45 ust. 1 w związku z art. 64 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 konstytucji;
2) § 36 ust. 1 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 września 2004 roku w sprawie wyceny nieruchomości i sporządzania operatu szacunkowego w zakresie, w jakim odnoszą się do szacowania gruntów zabudowanych lub przeznaczonych pod zabudowę, następnie przejmowanych (w celu budowy lub modernizacji) pod drogi publiczne, z art. 21 ust. 2 w związku z art. 64 ust. 1 i 2 oraz art. 31 ust. 3 konstytucji, a także z art. 134 ust. 3 i 4, art. 152 ust. 3 w związku z art. 151 ust. 1 i art. 153 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami, a przez to z art. 92 ust. 1 konstytucji.
Do Rzecznika Praw Obywatelskich wpłynęły pisma, w których podniesiono problem braku możliwości stwierdzenia nieważności lub uchylenia decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, wydanej na podstawie ustawy z 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (dalej: ustawa drogowa). Zmiana decyzji nie jest możliwa, jeżeli wniosek o stwierdzenie nieważności tej decyzji został złożony po upływie 14 dni od chwili, w której decyzja stała się ostateczna, a inwestor rozpoczął budowę drogi lub też sąd administracyjny orzeka o takiej decyzji po upływie 14 dni od rozpoczęcia budowy.
Zdaniem RPO kwestionowany przepis nie spełnia wymogów określonych przez konstytucję pozwalających na ograniczenie prawa do sprawiedliwego rozstrzygnięcia, a w jego ramach wyłączenia stwierdzenia nieważności decyzji. Celem tego ograniczenia jest sprawne pozyskiwanie nieruchomości pod budowę dróg publicznych. Aby usprawnić proces inwestycyjny dotyczący wszystkich kategorii dróg publicznych ustawodawca faktycznie wyłączył prawo strony do wyeliminowania z obrotu prawnego orzeczenia administracyjnego obarczonego najcięższą kategorią wady materialnoprawnej lub procesowej, co narusza konstytucję.
Ponadto RPO kwestionuje konstytucyjność regulacji prawnej dotyczącej określania wartości rynkowej gruntów zabudowanych przeznaczonych pod drogi publiczne. Zgodnie z ustawą o gospodarce nieruchomościami rynkową wartość nieruchomości stanowi najbardziej prawdopodobna cena, która jest możliwa do uzyskania na rynku, określona z uwzględnieniem cen transakcyjnych przy przyjęciu wymienionych w ustawie założeń.
Zdaniem Rzecznika kwestionowane przepisy rozporządzenia naruszają określony w ustawie o gospodarce nieruchomościami sposób wyceny nieruchomości, a przez to prowadzą do niewłaściwego określenia wartości rynkowej nieruchomości. Nie chronią też w należyty sposób praw obywateli w ich relacjach z władzą publiczną. Pozwalają na nabywanie nieruchomości po cenach ustalonych w wyniku przyjętego sposobu ich szacowania nie określającego ich rzeczywistej wartości.
Rozprawie będzie przewodniczył prezes TK Andrzej Rzepliński, sprawozdawcami będą sędziowie TK: Wojciech Hermeliński i Małgorzata Pyziak-Szafnicka.