Rozporządzenie Rady (WE) nr 44/2001 w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych. SK 45/09
16 listopada 2011r. o godz. 9.00 Trybunał Konstytucyjny w pełnym składzie rozpozna skargę konstytucyjną Anny S. dotyczącą wyłączenia udziału dłużnika przed sądem pierwszej instancji w postępowaniu o stwierdzenie wykonalności orzeczenia sądu państwa członkowskiego Unii Europejskiej.
Trybunał Konstytucyjny orzeknie w sprawie zgodności art. 36, art. 40, art. 41 oraz art. 42 Rozporządzenia Rady Unii Europejskiej nr 44/2001 z dnia 22 grudnia 2000r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych z art. 8, art. 32, art. 45, art. 78 oraz art. 176 konstytucji.
Po raz pierwszy Trybunał Konstytucyjny rozstrzygnie o dopuszczalności kontroli zgodności z konstytucją aktów prawa wtórnego (pochodnego) Unii Europejskiej, tj. aktów stanowionych przez organy Unii Europejskiej.
Skarga konstytucyjna powstała na podstawie następującego stanu faktycznego. W 2004 r. Sąd Apelacyjny w Brukseli zasądził od skarżącej odszkodowanie na rzecz obywatela belgijskiego. W 2006r. wniósł on do Sądu Okręgowego w Warszawie wniosek o stwierdzenie wykonalności na terenie Polski postanowienia sądu belgijskiego w zakresie orzeczonej na jego rzecz kwoty pieniężnej. Sąd Okręgowy w Warszawie, na postawie przepisów Rozporządzenia Rady Unii Europejskiej nr 44/2001, stwierdził wykonalność na terenie Polski orzeczenia sądu belgijskiego. Następnie skarżąca złożyła zażalenie do Sądu Apelacyjnego w Warszawie wnosząc o uchylenie postanowienia o uznaniu wykonalności orzeczenia sądu zagranicznego. Sąd apelacyjny zażalenie skarżącej oddalił argumentując, że w świetle rozporządzenia Rady nr 44/2001 rozstrzygnięcie sądu okręgowego jest prawidłowe.
W skardze konstytucyjnej skarżąca wskazała, że kwestionowane przepisy Rozporządzenia nr 44/2001 nie przewidują dla dłużnika, przeciwko któremu zapadło orzeczenie sądu zagranicznego, prawa do złożenia jakichkolwiek wyjaśnień w pierwszej instancji postępowania o stwierdzenie wykonalności orzeczenia sądu zagranicznego. Skarżąca zarzuca, że prawo do sądu w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji zostało zagwarantowane wyłącznie na rzecz wierzyciela, który występuje z wnioskiem o stwierdzenie wykonalności orzeczenia. Zdaniem skarżącej kwestionowane przepisy Rozporządzenia nr 44/2001 naruszają prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy w postępowaniu przed sądem, a także prawo do dwuinstancyjnego postępowania sądowego.
Zdaniem skarżącej kwestionowane przepisy Rozporządzenia nr 44/2001 naruszają również zasadę równości przewidzianą w art. 32 konstytucji, który wyraża nakaz równego traktowania przez władze publiczne, w tym przez organy wymiaru sprawiedliwości. W postępowaniu sądowym strony powinny mieć równe prawa w odniesieniu do możliwości przedstawienia swojego stanowiska. W ocenie skarżącej w postępowaniu opartym na kwestionowanych przepisach Rozporządzenia nr 44/2001 tylko jedna ze stron (wnioskodawca) miała prawo do przedstawienia swoich racji i wyjaśnień sądowi pierwszej instancji.
Rozprawie będzie przewodniczył Prezes TK Andrzej Rzepliński, a sprawozdawcą będzie Wiceprezes TK Stanisław Biernat.