Zasady obrotu gruntami rolnymi. K 8/08
25 lutego 2010 r. o godz. 8.30 Trybunał Konstytucyjny rozpozna wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich dotyczący zasad obrotu gruntami rolnymi.
Trybunał Konstytucyjny orzeknie w sprawie zgodności:
1) art. 4 ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 roku o kształtowaniu ustroju rolnego z art. 2 konstytucji oraz z art. 21 ust. 1, art. 64 ust. 1 i 2 w związku z art. 31 ust. 3 konstytucji;
2) art. 29 ust. 5 ustawy z dnia 19 października 1991 roku o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa z art. 2 konstytucji oraz z art. 21 ust. 1, art. 64 w związku z art. 31 ust. 3 konstytucji.
Zgodnie z art. 4 ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego, jeżeli przeniesienie własności nieruchomości rolnej następuje w wyniku zawarcia umowy innej niż umowa sprzedaży, Agencja działająca na rzecz Skarbu Państwa, może złożyć oświadczenie o nabyciu tej nieruchomości za zapłatą równowartości pieniężnej. Prawo przejęcia przez Agencję nieruchomości będącej przedmiotem obrotu, opisane w tym przepisie, jest instytucją nieznaną dotąd systemowi prawnemu. Zdaniem wnioskodawcy, uregulowanie jego funkcjonowania w sposób szczątkowy, jedynie poprzez odesłanie do odpowiedniego stosowania przepisów o pierwokupie, nie spełnia wymogów prawidłowej legislacji.
Art. 29 ust. 5 ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa stanowi, że Agencji z wyjątkiem nieruchomości położonych w granicach specjalnych sfer ekonomicznych przysługuje prawo odkupu. Prawo odkupu powinno być ujawnione w księdze wieczystej prowadzonej dla danej nieruchomości. W ocenie wnioskodawcy, wskazane prawo odkupu narusza zasadę przyzwoitej legislacji, zasadę zaufania do państwa i stanowionego przezeń prawa oraz zasadę ochrony własności. Prawo odkupu jest daleko idącym ograniczeniem lub wręcz unicestwieniem prawa własności. Kwestionowany przepis nie wymienia żadnych przesłanek, po spełnieniu których ANR, działająca na rzecz Skarbu Państwa, może skorzystać z przyznanego jej uprawnienia.
Zdaniem wnioskodawcy art. 29 ust. 5 narusza również zasadę bezpieczeństwa obrotu prawnego gdyż narzuca stronom umowy obowiązek zamieszczenia w niej prawa odkupu nieruchomości przez Agencję. Ponadto dopuszcza możliwość spekulacyjnego odkupywania przez Agencję nieruchomości, których ceny w chwili odkupu są z reguły znacznie wyższe niż uzyskane w momencie sprzedaży.
Rozprawie będzie przewodniczył sędzia TK Zbigniew Cieślak, sprawozdawcą będzie sędzia TK Mirosław Granat.