Intertemporalność ustawy o obrocie instrumentami finansowymi wobec stanów faktycznych zaszłych w czasie obowiązywania ustawy - Prawo publicznym obrocie papierami wartościowymi; skreślenie maklera lub doradcy finansowego z listy albo zawieszenie jego uprawnień do wykonywania zawodu P 66/07
12 maja 2009 r. o godz. 13.30 Trybunał Konstytucyjny rozpozna pytanie prawne Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie dotyczące zastosowania ustawy o obrocie instrumentami finansowymi wobec stanów faktycznych zaszłych w czasie obowiązywania ustawy - Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi.
Trybunał Konstytucyjny orzeknie w sprawie zgodności art. 220 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o obrocie instrumentami finansowymi w zakresie, w jakim stanowi podstawę do zastosowania art. 130 ust. 1 tej ustawy do stanów faktycznych zaszłych w czasie obowiązywania ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku - Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi z art. 2 i art. 32 ust. 1 konstytucji.
Postępowanie w sprawie doradcy inwestycyjnego Jakuba B. zostało wszczęte postanowieniem przewodniczącego Komisji Papierów Wartościowych i Giełd w celu ustalenia czy w sposób należyty wykonywał zawód lub nie naruszył przepisów prawa w związku z wykonywaniem zawodu. W toku postępowania stwierdzono, że Jakub B. zatrudniony na stanowisku dyrektora ds. portfeli akcyjnych przekazywał informacje osobom nieuprawnionym. W ocenie Komisji Papierów Wartościowych i Giełd naruszył w ten sposób regulacje wewnętrzne dotyczące obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej. Uchybienia, jakich się dopuścił spowodowały nałożenie sankcji przewidzianych w ustawie o obrocie instrumentami finansowymi. Komisja Papierów Wartościowych i Giełd zawiesiła jego uprawnienia do wykonywania zawodu doradcy inwestycyjnego na okres 3 miesięcy. Komisja Nadzoru Finansowego utrzymała tę decyzję.
We wniosku do pytającego sądu Jakub B. podniósł szereg zarzutów natury formalnej i merytorycznej oraz wniósł o uchylenie decyzji i zasądzenie kosztów postępowania. Wskazywał m.in. na rażące naruszenie prawa poprzez orzeczenie o nałożeniu na niego sankcji na podstawie przepisu ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, który nie obowiązywał w czasie zaistnienia po jego stronie zachowań podlegających temu rozstrzygnięciu. Zgodnie bowiem z przepisami obowiązującymi w czasie popełnienia przypisanych skarżącemu czynów naruszenie regulaminów nie było zagrożone tego rodzaju sankcją. Komisja Nadzoru Finansowego wniosła o oddalenie wniosku, gdyż kwestionowany przepis ma charakter przepisu prawa materialnego a nie proceduralnego i dawał podstawę do zastosowania w stosunku do Jakuba B. nowych przepisów.
Zdaniem pytającego sądu kwestionowany przepis ma charakter normy prawa materialnego, ponieważ porównując przepisy obu ustaw, nie można się dopatrzeć przepisów procesowych, które różniłyby postępowanie uregulowane w ustawie Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi od postępowania unormowanego w ustawie z 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi. W tym stanie rzeczy kwestionowany przepis dotyczy spraw wszczętych i niezakończonych przed wejściem w życie tej ustawy, a zatem wszystkich zdarzeń objętych poprzednią ustawą z 21 sierpnia 1997 r. Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi. Oznacza to, że przepisy ustawy o obrocie instrumentami finansowymi należy stosować do oceny skutków pewnych zdarzeń, które miały miejsce nie tylko po, ale i przed wejściem jej w życie. Stanowi to jednak złamanie konstytucyjnej zasady niedziałania prawa wstecz. Przepis jest niezgodny z konstytucją również dlatego, że o wszczęciu postępowania w sprawie, długości postępowania administracyjnego, terminie wydania decyzji decyduje sam organ, który w ten sposób ma wpływ na to, jakie przepisy będą miały zastosowanie w sprawie. Stawia to podmiot w niekorzystnym położeniu, bo tylko od woli organu zależeć będzie kwalifikacja prawna czynów. Ponadto zdaniem sądu przepisy ustawy Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi nie stwarzały podstawy do kwalifikacji naruszenia regulaminów jako nienależytego wykonywania zawodu.
Rozprawie będzie przewodniczył sędzia TK Marek Kotlinowski, sprawozdawcą będzie sędzia TK Wojciech Hermeliński.