Zamknięcie księgi wieczystej P 68/07
16 grudnia 2008 r. o godz. 9.00 Trybunał Konstytucyjny rozpozna pytanie prawne Sądu Okręgowego w Kielcach II Wydział Cywilny Odwoławczy dotyczące zamknięcia księgi wieczystej.
Trybunał Konstytucyjny orzeknie w sprawie zgodności § 17 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 września 2001 roku w sprawie prowadzenia ksiąg wieczystych i zbiorów dokumentów z art. 176 Konstytucji.
Spółdzielnia mieszkaniowa wniosła o zamknięcie księgi wieczystej w związku z wygaśnięciem spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu. Na poparcie wniosku spółdzielnia przedłożyła uchwałę rady nadzorczej, zgodnie z którą Andrzej K., któremu przydzielono lokal, został pozbawiony członkostwa przez wykluczenie ze spółdzielni z uwagi na zaleganie z płatnościami. Referendarz sądowy dokonał zamknięcia księgi wieczystej wskazując jako podstawę statut spółdzielni i powyższą uchwałę. Po zawiadomieniu o zamknięciu księgi, Andrzej K. złożył zażalenie, które zostało odrzucone przez sąd rejonowy. Andrzej K. ponownie złożył zażalenie, w którym wskazał, że księga wieczysta został zamknięta niezasadnie, bowiem został on pozbawiony członkostwa w spółdzielni, a nie własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu. Rozpatrując to zażalenie pytający sąd okręgowy powziął wątpliwości. Zgodnie z kwestionowanym rozporządzeniem zamknięcie księgi wieczystej jest czynnością techniczną. Zamknięcie księgi może się odbyć także w sytuacji, gdy dalsze jej prowadzenie jest bezprzedmiotowe. Tym samym uzależnia dokonanie czynności technicznej od przeprowadzenia oceny merytorycznej - czy rzeczywiście ustał cel prowadzenia księgi wieczystej wskazany w ustawie z 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece. Dokonywanie przez sąd oceny merytorycznej w procedurze cywilnej polega na wydaniu orzeczenia, od którego przysługują środki zaskarżenia. Kwestionowany przepis uniemożliwia wydanie orzeczenia, które podlegałoby zaskarżeniu. Zatem zdaniem pytającego sądu przepis ten jako stanowiący podstawę prawną czynności technicznej obejmującej ocenę merytoryczną co do istnienia prawa, narusza konstytucyjną zasadę dwuinstancyjności postępowania sądowego.
Rozprawie będzie przewodniczyła sędzia TK Maria Gintowt-Jankowicz, a sprawozdawcą będzie sędzia TK Mirosław Granat.