Zatrudnianie prokuratora w stanie spoczynku SK 54/06
6 marca 2007 r. o godz. 11.00 Trybunał Konstytucyjny rozpozna skargę konstytucyjną Kazimierza Z. dotyczącą zatrudniania prokuratora w stanie spoczynku.
Trybunał Konstytucyjny rozpozna skargę konstytucyjną w sprawie zgodności art. 49 ust. 1 w związku z art. 49c ustawy z dnia 20 czerwca 1985 r. o prokuraturze, w brzmieniu obowiązującym przed 1 października 2001 r., z art. 31 ust. 3 oraz art. 65 ust. 1 Konstytucji w zakresie, w jakim dopuszczał zastosowanie ograniczeń w dostępie do zajmowania innego stanowiska niż stanowisko pracownika naukowo-dydaktycznego, dydaktycznego lub naukowego, w tym samym stopniu wobec prokuratora w czynnej służbie jak i prokuratora w stanie spoczynku, jeżeli zajmowanie przez tego ostatniego, stanowiska innego niż wymienione w powołanym przepisie, nie zagrażało bezpieczeństwu, porządkowi publicznemu lub zdrowiu i moralności publicznej.
Kwestionowane przepisy wprowadziły ograniczenia dotyczące działalności zawodowej prokuratorów w stanie spoczynku. Kazimierz Z., emerytowany prokurator Prokuratury Generalnej, zrezygnował z prawa do emerytury z ubezpieczenia społecznego i 1 stycznia 1998 r. przeszedł w stan spoczynku. W tym czasie był zatrudniony na stanowisku dyrektora w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich. Wystąpił więc do Prokuratora Generalnego o zgodę na kontynuowanie tego zatrudnienia. Prokurator Generalny wyraził zgodę, ale tylko w wymiarze połowy etatu. Kazimierz Z. tę decyzję zaskarżył do sądu. Ponadto wystąpił o odszkodowanie z tytułu nieuzyskanych dochodów w związku z utratą stanowiska dyrektora zespołu.
Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych przyznał odszkodowanie uznając, że ograniczenie przez Prokuratora Generalnego prawa powoda do swobodnego zatrudnienia wykraczało poza ramy upoważnienia ustawowego określonego w ustawie o prokuraturze. Zdaniem sądu Prokurator Generalny winien wziąć pod uwagę jedynie, czy zatrudnienie nie uchybia godności i powadze statusu prokuratora w stanie spoczynku.
Od tego wyroku Prokurator Generalny złożył apelację. Wyjaśnił, że powód z własnej woli wybrał status prokuratora w stanie spoczynku wraz z wynikającymi z niego prawami i obowiązkami. Uznał, że zatrudnienie powoda będącego prokuratorem w stanie spoczynku w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich nie uchybia godności prokuratora, ale zezwolił na zatrudnienie jedynie w wymiarze połowy etatu. Taka decyzja mieści się - zdaniem Prokuratora Generalnego - w jego uprawnieniach władczych, zaś ustawa o prokuraturze nie zawiera zakazu określenia wymiaru etatowego dodatkowego zatrudnienia.
Sąd Apelacyjny - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych uwzględnił apelację, powództwo Kazimierza Z. oddalił w całości.
Kazimierz Z. złożył kasację do Sądu Najwyższego. Zarzucił w niej błędne przyjęcie przez sąd odwoławczy, że działanie Prokuratora Generalnego zmierzające do obniżenia mu dochodów przez ograniczenie z urzędu wymiaru czasu pracy należy do władczych kompetencji tego organu. Zdaniem skarżącego przepisy mają jedynie na celu ochronę godności zawodu prokuratora w czynnej służbie, nie mogą natomiast odnosić się do prokuratora w stanie spoczynku, który nie sprawuje obowiązków prokuratorskich i wymiar czasowy jego zatrudnienia jest w tym przypadku obojętny. Sąd Najwyższy kasację oddalił stwierdzając, że w stanie prawnym obowiązującym przed 1 października 2001 r. Prokurator Generalny nie miał w ogóle kompetencji do udzielenia powodowi zezwolenia na wykonywanie pracy na podstawie stosunku pracy, z wyjątkiem pracy na stanowisku pracownika naukowo-dydaktycznego, dydaktycznego lub naukowego. Takim stanowiskiem nie było zajmowane przez powoda stanowisko. W tej sytuacji twierdzenie Kazimierza Z., że poniósł szkodę przez to, że Prokurator Generalny zgodził się na jego zatrudnienie tylko w wymiarze połowy etatu jest nieuzasadnione.
Zdaniem skarżącego wykładnia Sądu Najwyższego naruszyła konstytucyjną zasadę wolności wykonywania zawodu oraz wyboru miejsca pracy.
Rozprawie będzie przewodniczył sędzia TK Jerzy Ciemniewski, a sprawozdawcą będzie sędzia TK Wojciech Hermeliński.