Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu K 51/05
19 lipca o godz. 9.15 Trybunał Konstytucyjny w pełnym składzie rozpozna wniosek Grupy posłów na Sejm RP dotyczący spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu.
Trybunał Konstytucyjny orzeknie w sprawie zgodności:
- art. 111; art. 171 ust. 1 do 4; art. 173; art. 174 ; art. 175 i art.177 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 roku o spółdzielniach mieszkaniowych z art. 2, art. 32 i art. 64 ust. 2 Konstytucji;
- art. 111 ust. 1 pkt 5 oraz art. 12 ust. 1 pkt 5 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych z art. 2, art. 32, art. 21 i art. 64 ust. 1 i 2 Konstytucji;
- art. 111 ust. 1 pkt 2 i 3, art. 12 ust. 1 pkt 2 i 3, art. 1714 ust. 1 pkt 2 i 3, art. 39 ust. 1 pkt 2 i 3, art. 48 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych z art. 2, art. 32 ust. 1, art. 64 ust. 1 i 2, art. 75 ust. 1 i 2 Konstytucji w zakresie, w jakim wprowadza obowiązek jednorazowej spłaty przypadającego na lokal uzupełnienia wkładu mieszkaniowego z tytułu modernizacji budynku w rozumieniu art. 61 ust. 5, oraz w jakim obciąża członków spółdzielni spłatą przypadających na ich lokale zobowiązań spółdzielni z tytułu kredytów i pożyczek zaciągniętych na sfinansowanie kosztów remontów nieruchomości, w których znajdują się ich lokale w związku z przekształcaniem praw do lokali w prawa spółdzielcze własnościowe oraz w prawa odrębnej własności lokali.
Ustawa nowelizująca z 3 czerwca 2005 r. o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych wbrew wyrokowi Trybunału Konstytucyjnego z 20 kwietnia 2005 r. (K 42/02) nie stworzyła mechanizmu finansowego wyrównania istotnej różnicy między spółdzielczym własnościowym prawem do lokalu a prawem odrębnej własności tego lokalu. Członek spółdzielni ubiegający się o ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu wnosi wkład budowlany według zasad określonych w statucie i umowie w wysokości odpowiadającej całości kosztów budowy przypadających na jego lokal. Jeżeli część wkładu budowlanego została pokryta z kredytu, który zaciągnęła spółdzielnia, członek jest zobowiązany do uczestniczenia w spłacie tego kredytu wraz z odsetkami w części przypadającej na jego lokal. Przepisy dotyczące członka spółdzielni ubiegającego się o ustanowienie odrębnej własności lokalu są analogiczne. Zdaniem wnioskodawcy zróżnicowanie praw do lokali przysługujących członkom (spółdzielcze własnościowe prawa do lokalu, odrębna własność lokalu), którzy ponieśli pełne koszty budowy koliduje m.in. z zasadą sprawiedliwości społecznej.
W wyroku z 2005 r. TK wskazał, że ustawodawca nie może określać dla spółdzielni sztywnych warunków przekształcenia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu w prawo własności. Ustawa nowelizująca z 3 czerwca 2005 r. pozwala na zmniejszenie o 50 proc. spłaty wartości pomocy uzyskanej przez spółdzielnię i na odpowiednie pomniejszenie wpłaty różnicy pomiędzy wartością rynkową lokalu a zwaloryzowaną wartością całego wkładu mieszkaniowego w sytuacji przekształcania przekształcenia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu w spółdzielcze własnościowe prawo bądź prawo odrębnej własności. Ustawodawca zwykły wprowadził więc sztywny zapis - 50 proc. obniżki, przez co naruszył - zdaniem wnioskodawcy - konstytucyjną zasadę ochrony własności majątku spółdzielni mieszkaniowej Ponadto kwestionowane przepisy wprowadzają zupełnie nową zasadę przekształceń własnościowych opartą na rozliczeniu mieszkania według jego wartości rynkowej, podczas gdy dotąd obowiązywała zasada rozliczeń związanych z kosztami budowy. Zdaniem wnioskodawcy narusza to Konstytucję, bo niektórzy członkowie spółdzielni mogli nabyć prawo własności lokalu według rozliczeń kosztowych, a od innych wymaga się rozliczeń według wartości rynkowej lokalu.
Ponadto zdaniem wnioskodawcy wymóg spłaty uzupełnienia wkładu mieszkaniowego przypadającego na dany lokal dyskryminuje tych którzy złożyli wniosek o przeniesienie własności lokalu oraz znacznie utrudnia realizację prawa do uzyskania własności. Członkowie spółdzielni mieszkaniowych dokonując przez kilkadziesiąt lat wpłat na fundusz remontowy finansowali koszty dociepleń budynków i wymiany stolarki okiennej i drzwiowej. Ustawa nakłada więc na nich obowiązek zapłacenia za coś, za co już zapłacili.
Rozprawie będzie przewodniczył prezes TK Marek Safjan, a sprawozdawcą będzie sędzia TK Janusz Niemcewicz.