Kompetencje samorządu radców prawnych K 30/06
20 października o godz. 9.15 Trybunał Konstytucyjny w pełnym składzie rozpozna wniosek Krajowej Rady Radców Prawnych dotyczący kompetencji samorządu radców prawnych.
Trybunał Konstytucyjny orzeknie w sprawie zgodności:
- ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o zmianie ustawy - Prawo o adwokaturze i niektórych innych ustaw z art. 2 Konstytucji w zakresie braku przepisów przejściowych regulujących podstawowe zagadnienia intertemporalne związane z wprowadzeniem jej w życie to jest długości kadencji organów samorządu radców prawnych i maksymalnej ilości kadencji;
- art. 2 pkt 23 lit. a) ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o zmianie ustawy - Prawo o adwokaturze i niektórych innych ustaw zmieniającego brzmienie art. 60 pkt 8 lit. c) ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych z art. 17 ust. l Konstytucji w zakresie, w jakim pozbawił samorząd radcowski wpływu na ustalenie zasad składania egzaminu radcowskiego, tym samym odpowiedniego sprawowania pieczy nad zawodem zaufania publicznego;
- art. 6 ust. 2 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych zmienionego przez art. 2 pkt 2 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o zmianie ustawy - Prawo o adwokaturze i niektórych innych ustaw z art. 2 Konstytucji przez to, że narusza zasady przyzwoitej legislacji oraz wyłącza wymienione w nim osoby spod pieczy, która samorząd radców prawnych sprawuje nad należytym wykonywaniem zawodu zaufania publicznego;
- art. 25 ust. l pkt 2 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych dodanego na podstawie art. 2 pkt 6 lit a) ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o zmianie ustawy - Prawo o adwokaturze i niektórych innych ustaw z art. 17 ust. l Konstytucji, w zakresie, w jakim stwarza możliwość dopuszczenia do zawodu radcy prawnego osób, które mimo złożenia wskazanym w nim egzaminów nie wykazują się odpowiednią praktyka w zawodzie prawniczym;
- art. 25 ust. l pkt. 3 w związku z art. 28 ust. l pkt. 3 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych w brzmieniu nadanym przez art. 71 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa z art. 17 ust. l Konstytucji, w zakresie, w jakim stwarza możliwość dopuszczenia do wykonywania zawodu radcy prawnego osób, które przez co najmniej 3 lata zajmowały stanowisko radcy Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa nie wykazując się odpowiednią praktyką w zawodzie prawniczym;
- art. 25 ust. 2 pkt l - 5 w związku z art. 25 ust. 2a i 2b ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych dodanego na podstawie art. 2 pkt 6 lit b ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o zmianie ustawy Prawo o adwokaturze i niektórych innych ustaw z art. 2 Konstytucji przez to, że naruszają zasady przyzwoitej legislacji oraz są niezgodne z art. 17 ust. l Konstytucji przez to, że dopuszczają do egzaminu radcowskiego osoby, których weryfikacji przydatności do zawodu pozbawiony jest samorząd radców prawnych i naruszają tym samym uprawnienia samorządu radców prawnych w zakresie sprawowania pieczy nad zawodem zaufania publicznego;
- art. 361 ust. l i 6 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych zmieniony przez art. 2 pkt 19 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o zmianie ustawy - Prawo o adwokaturze i niektórych innych ustaw są niezgodne z art. 17 ust. l Konstytucji przez to, że pozbawiając samorząd radców prawnych wpływu na przeprowadzanie egzaminu radcowskiego oraz sporządzanie przez Ministra Sprawiedliwości pytań na egzamin radcowski, naruszają uprawnienia samorządu radców prawnych w zakresie sprawowania pieczy nad zawodem zaufania publicznego;
- art. 369 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych dodanego przez art. 2 pkt 20 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o zmianie ustawy - Prawo o adwokaturze i niektórych innych ustaw są niezgodne z art. 17 ust. l Konstytucji przez to, że pozbawiając samorząd radców prawnych wpływu na ustalanie wyniku egzaminu radcowskiego naruszają uprawnienia samorządu radców prawnych w zakresie sprawowania pieczy nad zawodem zaufania publicznego.
Wnioskodawca zarzuca ustawie z 30 czerwca 2005 roku brak wyczerpujących przepisów przejściowych. Ustawodawca pominął konieczność rozstrzygnięć dotyczących długości kadencji organów samorządu radców prawnych i maksymalnej liczby kadencji. Ponadto zdaniem wnioskodawcy samorząd radcowski został pozbawiony wpływu na ustalenie zasad składania egzaminu radcowskiego i odpowiedniego sprawowania pieczy nad należytym wykonywaniem zawodu radcy prawnego. Ustawodawca zwykły odebrał prawniczym samorządom zawodowym prawo do przeprowadzenie egzaminów zawodowych i przekazał je Ministrowi Sprawiedliwości. Zdaniem wnioskodawcy jednym z fundamentalnych elementów pieczy nad należytym wykonywaniem zawodu jest decydowanie przez samorząd o prawie wykonywania określonego zawodu. W pojęciu tym mieści się prawo samorządów do przeprowadzenia egzaminów zawodowych. Kolejny kwestionowany przepis podważa celowość dalszego funkcjonowania aplikacji radcowskiej, a także adwokackiej. Możliwość świadczenia pomocy prawnej przez osoby z wyższym wykształceniem prawniczym, nie posiadające tytułu zawodowego radca prawny, zdaniem wnioskodawcy jest niezgodna z Konstytucją. W przypadku zawodu polegającego na świadczeniu pomocy prawnej w grę wchodzi ochrona podstawowych dóbr i interesów o charakterze zarówno ekonomicznym jak i osobistym obywateli oraz innych podmiotów. Profesjonalny i w pełni wykwalifikowany pełnomocnik stanowi element szeroko pojętego prawa do należytego wymiaru sprawiedliwości. Wnioskodawca kwestionuje także przepis, który zezwala na przepływ osób po egzaminie sędziowskim czy prokuratorskim do zawodów świadczących pomoc prawną. Niczym nieuzasadniony jest brak możliwości przepływu na tych samych zasadach osób po egzaminach radcowskim, adwokackim bądź notarialnym do sądów lub prokuratury. Powoduje to osłabienie korporacji radców prawnych jako korporacji zawodu zaufania publicznego. Przepis stwarzający możliwość dopuszczenia do wykonywania zawodu radcy prawnego osób, które przez co najmniej 3 lata zajmowały stanowisko radcy Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa nie wykazując się odpowiednią praktyką w zawodzie prawniczym, wnioskodawca uważa za niezgodny z Konstytucją. Osoby dopuszczane do wykonywania zawodu radcy prawnego w takim trybie nie będą wykazywać się odpowiednią praktyką, a tym samym zostaną naruszone uprawnienia samorządu radców prawnych w zakresie sprawowania pieczy nad zawodem zaufania publicznego. Także przepis, który zrównuje pozycję aplikantów radcowskich m.in. z osobami, które były zatrudnione na podstawie umowy o pracę na stanowiskach związanych ze stosowaniem lub tworzeniem prawa lub osobami, które po ukończeniu studiów prawniczych przez co najmniej 5 lat prowadziły działalność gospodarczą dotyczącą świadczeń pomocy prawnej, wnioskodawca uważa za nieuzasadniony. Osoby te nie dysponują wystarczająca wiedzą i doświadczeniem do wykonywania zawodu radcy prawnego. Wnioskodawca kwestionuje także przepisy pozbawiające samorząd radców prawnych wpływu na ustalanie wyniku egzaminu radcowskiego.
Rozprawie będzie przewodniczył prezes TK Jerzy Stępień, a sprawozdawcą będzie sędzia TK Ewa Łętowska.