Bankowy tytuł egzekucyjny P 10/04
26 stycznia 2005 r. o godz. 11.30 Trybunał Konstytucyjny rozpozna pytanie prawne Sądu Rejonowego we Włoszczowie w sprawie konstytucyjności art. 96 ust. 1 w związku z art. 97 ust. 1 Prawa Bankowego w zakresie prawa banku do wystawiania tytułów egzekucyjnych dotyczących roszczeń wynikających z czynności bankowych dokonywanych przez banki z konsumentami.
Stosownie do art. 97 ust. 1 i 2 prawa bankowego tytuł egzekucyjny wystawiony zgodnie z art. 96 prawa bankowego może być podstawą egzekucji prowadzonej według przepisów Kodeksu postępowania cywilnego. Klauzulę wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu nadaje sąd. Klauzula można być nadana przeciwko osobie, która bezpośrednio z bankiem dokonywała czynności bankowej albo jest dłużnikiem banku i złożyła pisemne oświadczenie o poddaniu się egzekucji, określające maksymalną kwotę egzekucji oraz ostateczny termin wystawienia przez bank tytułu egzekucyjnego.
Konstrukcja zaskarżonych przepisów - przyznających bankom prawo wydawania tytułów egzekucyjnych - wskazuje, że ustawodawca wyposażył banki w uprawnienia władcze, przysługujące co do zasady wyłącznie państwu. Ustawodawca uprościł dochodzenie roszczeń przez banki, zezwalając im na pominięcie fazy postępowania rozpoznawczego w sądzie. Zdaniem Sądu Rejonowego prawo banku do jednostronnego ustalenia rozmiaru zobowiązania dłużnika (bez zawiadamiania go o toczącym się postępowaniu klauzulowym) oraz do wszczęcia przeciwko niemu egzekucji narusza konstytucyjnie gwarantowane prawo obywatela do sądu (art. 45 ust. 1 Konstytucji).
Sąd Rejonowy wskazuje również, iż uzyskanie bankowego tytułu wykonawczego - a nawet wyegzekwowanie długu przez bank - nie powoduje stanu sprawy osądzonej i nie wyłącza drogi sądowej dla sprawy cywilnej wynikającej z tego samego stosunku prawnego. Ustawodawca dopuszcza więc do powstania stanu niepewności, co do tego który tytuł wykonawczy ma być egzekwowany i w jakim rozmiarze. Takie ukształtowanie przepisów narusza zasadę zaufania obywatela do państwa oraz zasadę praworządności (art. 2 Konstytucji).
W zaskarżonych przepisach ustawodawca ustanowił wyjątkowe uprzywilejowanie banków w stosunku do konsumentów. Uproszczone zasady dochodzenia roszczeń banku w trybie art. 96 ust. 1 w związku z art. 97 ust. 1 prawa bankowego są sprzeczne z zasadą równego traktowania wszystkich wobec prawa (art. 32 ust. 1 Konstytucji).
Rozprawie będzie przewodniczył sędzia TK Marian Zdyb, a sprawozdawcą będzie prezes TK Marek Safjan.