Zrzeczenie się własności nieruchomości K 9/04
15 marca 2005 r. o godz. 10:00 Trybunał Konstytucyjny rozpozna połączone wnioski Rady Miasta Knurów, Rady Miasta Jastrzębie i Rady Miasta Torunia w sprawie konstytucyjności art. 179 kodeksu cywilnego w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 14 lutego 2003 roku o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw.
Ustawą z dnia 14 lutego 2003 r. o zmianie ustawy Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw dokonano nowelizacji art. 179 Kodeksu cywilnego. Na mocy znowelizowanego art. 179 K.c. nieruchomość, której zrzekł się właściciel, staje się własnością gminy. Dotychczasowe rozwiązanie kodeksowe również przewidywało możliwość wyzbycia się własności nieruchomości w drodze zrzeczenia. Nieruchomość stawała się wówczas własnością Skarbu Państwa - o ile wyraził na to zgodę. We wprowadzonej nowelizacji, ustawodawca nie tylko zmienił podmiot, stający się właścicielem nieruchomości, ale także pozbawił go prawa wypowiedzenia się, czy taką nieruchomość chce przejąć.
Jak podkreślają wnioskodawcy, problem przejęcia nieruchomości w przeważającej mierze dotyczyć będzie majątku, który z różnych przyczyn jest uciążliwy dla dotychczasowych właścicieli. W realiach Górnego Śląska mogą to być nieruchomości zdegradowane ekologicznie, zatrute, zabudowane porzuconymi obiektami przemysłowymi, etc. Przejęcie takich nieruchomości zmusi gminy do poniesienia znacznych nakładów finansowych celem - co najmniej - zabezpieczenia obiektów. Zdaniem Rad Miast, ustawodawca pozbawiając gminy prawa do zajęcia stanowiska we własnych sprawach majątkowych naruszył samodzielność finansową jednostek samorządu terytorialnego. Nakładając na gminy dodatkowy zakres zadań bez możliwości wypowiedzenia się w tej materii przez jednostki samorządu terytorialnego ustawodawca nie zapewnił jednocześnie stosownego udziału gmin w dochodach publicznych. Takie działanie ustawodawcy narusza art. 167 ust. 4 Konstytucji. Wprowadzona regulacja ingeruje również w przysługujące gminie prawo własności (art. 64 Konstytucji), z którego istoty wynika uprawnienie właściciela do zrzeczenia się przysługującego mu prawa.
Rozprawie będzie przewodniczył sędzia TK Bohdan Zdziennicki, a sprawozdawcą będzie sędzia TK Biruta Lewaszkiewicz - Petrykowska.