Majątek gminy K 30/03
12 kwietnia 2005 r. o godz. 10 Trybunał Konstytucyjny rozpozna wniosek Rady Miejskiej w Łodzi w sprawie zgodności art. 1 pkt 19 i art. 5 ustawy z dnia 28 marca 2003 roku o zmianie ustawy o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego "Polskie Koleje Państwowe" oraz o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami z art. 165 ust. 1, art. 167 ust. 1 i 2, art. 2, art. 21 i art. 64 ust. 2 Konstytucji w zakresie, w jakim te przepisy wyłączają komunalizację mienia na rzecz gminy.
Wnioskodawca podnosi, że przepisy te naruszają wyrażoną w art. 165 Konstytucji zasadę ochrony własności i pozbawiają gminy części tzw. mienia komunalnego, które gminy nabyły na podstawie ustawy z 10 maja 1990 r. Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych. Wnioskodawca przypomniał, że TK w orzeczeniu z 9.01 1996 r. (K 18/96) uznał za sprzeczną z konstytucją "ingerencję ustawodawcy w prawo dysponowania mieniem komunalnym", Uznając prawo ustawodawcy do kształtowania zakresu mienia gminnego, TK podkreślił jednocześnie, że "im dalej od granicznej daty 27 maja 1990 r., tym ostrożniejsza powinna być ingerencja w przyznane gminom uprawnienia majątkowe". W tym samym wyroku TK orzekł, że ewentualna ingerencja ustawodawcy znaleźć może wytłumaczenie jedynie, gdy wymaga tego ochrona interesu publicznego lub gdy jest to konieczne dla realizacji przemian ustrojowych. Wyżej wymienione powody ewentualnej ingerencji ustawodawcy nie mają miejsca w odniesieniu do zaskarżonej ustawy.
Wnioskodawca stwierdził też, że wprowadzenie do ustawy o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji PKP art. 34 a, zgodnie z którym grunty znajdujące się w użytkowaniu wieczystym PKP nie podlegają komunalizacji, oznacza w istocie uszczuplenie majątku gmin, czyli wywłaszczenie gmin z mienia przyznanego im w 1990 r. Wywłaszczenie to nie spełnia, zdaniem wnioskodawcy, przesłanek art. 21 ust. 2 Konstytucji, gdyż nie służy ani celom publicznym, ani nie towarzyszy mu odszkodowanie. Prowadzi jedynie do wzbogacenia tylko jednego podmiotu (przedsiębiorstwa państwowego PKP i PKP S.A.).
Jak uzasadnia wnioskodawca, kwestionowany przepis art. 1 pkt 19 ustawy zmieniającej narusza także postanowienia art. 167 ust. 1 i 2 Konstytucji, gdyż faktycznie pozbawia gminy dochodów własnych. Zgodnie bowiem z tym artykułem, jednostkom samorządu terytorialnego zapewnia się udział w dochodach publicznych odpowiednio do przypadających zadań, a dochodami jednostek są m.in. dochody własne. Wnioskodawca podkreślił, że realizacja zadań samorządu terytorialnego możliwa jest tylko pod warunkiem dysponowania odpowiednimi środkami finansowymi.
Rozprawie będzie przewodniczył sędzia TK Adam Jamróz, a sprawozdawcą będzie sędzia TK Marian Grzybowski.