Równouprawnienie kościołów K 13/02
2 kwietnia 2003 r. o godz. 10:00 Trybunał Konstytucyjny w pełnym składzie rozpozna wniosek Prawosławnego Metropolity Warszawskiego i Całej Polski w sprawie konstytucyjności niektórych przepisów ustawy o stosunku Państwa do Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego.
Kościoły i inne związki wyznaniowe w Polsce działają w konstytucyjnych ramach ustrojowych Rzeczypospolitej Polskiej. Ich sytuację prawną i majątkową regulują przepisy rangi ustawowej. Wnioskodawca wskazuje, iż przyjęte w art. 46 ust. 1 pkt. 3 art. 48 ust. 2 pkt 3 i art. 49 ust 1 i 2 ustawy z dnia 4 lipca 1991 r. o stosunku Państwa do Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego regulacje prawne dotyczące spraw majątkowych różnią się zasadniczo od unormowania, przyjętego w ustawie z dnia 17 maja 1989 o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, oraz od unormowań regulujących sprawy majątkowe innych kościołów.
Art. 60 ust. 1 ustawy o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego wprowadził zasadę, zgodnie z którą nieruchomości lub ich części pozostające w dniu wejścia w życie ustawy we władaniu kościelnych osób prawnych - jeżeli spełnione zostaną odpowiednie przesłanki prawne - stają się z mocy prawa ich własnością. Uprawnienie do nabycia własności nieruchomości znajdujących się w posiadaniu kościoła znajduje się także w ustawie regulującej stosunki Państwa i Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. Ustawodawca przewidział jednak wyjątki od tej reguły. W art. 46 ust. 1 pkt 3 zaskarżonej ustawy wprowadzono zastrzeżenie, na mocy którego do czasu wejścia w życie nowej ustawy Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny i Kościół Katolicki obrządku bizantyńsko-ukraińskiego mogą wspólnie użytkować świątynie pozostające we władaniu prawosławnych kościelnych osób prawnych. Zdaniem wnioskodawcy zastrzeżenie to sprawia, że świątynie pozostające we władaniu prawosławnych kościelnych osób prawnych w dniu wejścia w życie ustawy nie stają się z mocy prawa ich własnością.
Regulacja art. 48 ust 2 pkt 3 ustawy o stosunku Państwa do Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego w razie niemożności dokonania przewidzianych przekształceń własnościowych pozwala przyznać odszkodowanie według przepisów o wywłaszczeniu nieruchomości. Również i tam wprowadzone zostały jednak pewne wyjątki, których nie ma w ustawie z dnia 17 maja 1989 r o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej.
Zdaniem wnioskodawców zaskarżone przepisy naruszają zasadę równości wobec prawa (art. 32 Konstytucji) oraz zasadę równouprawnienia kościołów i innych związków wyznaniowych (art. 25 Konstytucji). Są one również niezgodne z art. 64 Konstytucji, stanowiącym, iż: "Własność, inne prawa majątkowe oraz prawo dziedziczenia podlegają równej dla wszystkich ochronie prawnej.".
Rozprawie będzie przewodniczył Prezes TK Marek Safjan, a sprawozdawcą będzie Sędzia TK Jadwiga Skórzewska-Łosiak.