Samoobrona RP - statut partii Pp 1/02
16 lipca 2003 r. o godz. 10:00 Trybunał Konstytucyjny rozpozna w pełnym składzie wniosek VII Wydziału Cywilnego i Rejestrowego Sądu Okręgowego w Warszawie o zbadanie zgodności z Konstytucją zasad działania partii politycznej Samoobrona Rzeczypospolitej Polskiej.
W dniu 19 kwietnia 2002 r. Andrzej Lepper - Przewodniczący Rady Krajowej partii Samoobrona RP skierował do Sądu Okręgowego zawiadomienie o dokonaniu podczas Kongresu partii zmiany obowiązującego statutu. Postanowieniem z dnia 26 kwietnia 2002 r. Sąd Okręgowy zobowiązał zgłaszających do dostosowania statutu do treści ustawy o partiach politycznych. W dniu 16 lipca 2002 r. zgłaszający nadesłał Uchwałę Rady Krajowej zmieniającą statut, jednak zdaniem Sądu wprowadzone zmiany pozostały niezgodne z art. 8 ustawy o partiach politycznych. Sąd skorzystał więc z możliwości wystąpienia do Trybunału z wnioskiem o zbadanie czy zasady działania partii politycznej Samoobrona są zgodne z Konstytucją.
Zdaniem wnioskodawcy struktura i zasady działania partii Samoobrona RP, przedstawione w ostatecznie uchwalonej wersji statutu są niezgodne z zasadami demokracji. Statut przekazuje bardzo szeroki zakres kompetencji Przewodniczącemu wybieranemu przez Kongres, nie wskazując jednocześnie określonego trybu jego odwołania. Poza Przewodniczącym, żaden z organów nie pochodzi z demokratycznych wyborów. Przewodniczący ma wyłączne prawo wskazywania kandydatów do Prezydium i Konwentu Rady Krajowej, Krajowego Sądu Partyjnego i Komisji Rewizyjnej. Wyłącznie on posiada także uprawnienia do zwoływania Kongresu Zwyczajnego. Ta sama osoba decyduje o przynależności do partii, może zawiesić lub wykluczyć każdego członka partii, może także zmienić statutowo ustalony tryb przyjęcia członków partii. Przewodniczący wydaje również instrukcję działania organów na szczeblu Gminy.
Zdaniem Sądu, poza Przewodniczącym żaden z organów nie pochodzi z demokratycznych wyborów. Z zasadami demokracji kłóci się także przewidziana w statucie reguła jawności wyborów. Próg niezbędny do przegłosowania wniosku w sprawie utajnienia głosowania (2/3 głosujących) jest tak wysoki, że mało prawdopodobne jest jego przekroczenie.
Rozprawie będzie przewodniczył Prezes TK Marek Safjan, a sprawozdawcą będzie Sędzia TK Biruta Lewaszkiewicz-Petrykowska.