Komunikat przed Drukuj

Kwalifikacje do udzielania porad prawnych SK 22/02

26 listopada 2003 r. o godz. 12:00 Trybunał Konstytucyjny rozpozna skargę konstytucyjną Elżbiety D. w sprawie zbadania konstytucyjności art. 59 § 1 Kodeksu wykroczeń w związku z niektórymi przepisami ustawy o działalności gospodarczej oraz ustawy o radcach prawnych, w brzmieniu nadanym ustawą nowelizującą z 22 maja 1997.

Elżbieta D. ukończyła studia prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. W 1992 r. zgłosiła do Urzędu Miasta Krakowa podjęcie działalności gospodarczej. Przedmiotem działalności objęte było między innymi udzielanie porad prawnych. Działalność ta została bez zastrzeżeń zarejestrowana w ewidencji działalności gospodarczej UMK. Biuro Porad Prawnych działało bez przeszkód, do momentu, w którym Dziekan Okręgowej Izby Radców Prawnych w Krakowie zgłosił do Prokuratury Rejonowej popełnienie wykroczenia z art. 59 kodeksu wykroczeń, polegającego na dokonywaniu porad prawnych bez wymaganych uprawnień. Jednocześnie Dziekan złożył wniosek o wykreślenie z ewidencji prowadzonej przez skarżącą działalności gospodarczej. Kolegium uznało Elżbietę D. winną popełnienia wykroczenia z art. 59 kodeksu wykroczeń, w związku z niektórymi przepisami ustawy z dnia 22 maja 1997 r. o zmianie ustawy - Prawo o adwokaturze, ustawy o radcach prawnych oraz niektórych innych ustaw. Sąd Rejonowy utrzymał w mocy orzeczenie Kolegium. Sąd Najwyższy oddalił kasację jako oczywiście bezzasadną.

Zdaniem skarżącej orzekające w niniejszej sprawie organy wymiaru sprawiedliwości dokonały dowolnej interpretacji przepisów prawa materialnego - ustawy o radcach prawnych, oraz ustawy o działalności gospodarczej. Z przepisów tych Sądy wyprowadziły nieistniejący w żadnej ustawie zakaz udzielania porad prawnych przez osoby nie będące radcami ani adwokatami, stwierdzając, iż uprawnionymi do udzielania porad prawnych w ramach działalności gospodarczej są wyłącznie radcowie prawni i adwokaci. Skazanie obywatela za wykroczenie nie ujęte wprost w przepisach narusza art. 42 Konstytucji, zgodnie z którym "odpowiedzialności karnej podlega ten tylko, kto dopuścił się czynu zabronionego pod groźbą kary przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia."

Zgodnie z art. 1 ustawy o działalności gospodarczej podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej jest wolne i dozwolone każdemu na równych prawach, z zachowaniem warunków określonych przepisami prawa. Art. 4 tej ustawy daje każdemu przedsiębiorcy możliwość dokonywania czynności oraz działań, które nie są przez prawo zabronione. Skarżąca, stosownie do postanowień ustawy, zgłosiła organowi ewidencyjnemu wszystkie wymagane dane, Urząd Miasta Krakowa dokonał zaś wpisu zgłoszonej działalności gospodarczej bez jakichkolwiek zastrzeżeń. Z zaświadczenia o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej wynika ponadto, ze organ ewidencyjny uznał, iż zgłoszona działalność nie jest objęta koncesjami i innymi przepisami ustaw szczególnych. Uznanie, w wyniku interpretacji przepisów ustawy o radcach prawnych (a nie - jak nakazuje art. 42 Konstytucji - na podstawie wyraźnie w ustawie opisanego czynu zabronionego) Elżbiety D. za winną wykroczenia z art. 59 Kodeksu wykroczeń i zastosowanie wobec niej sankcji karnej podważa więc zasadę zaufania obywatela do organów państwowych (art. 2 Konstytucji). Skarżąca wskazuje także, że Sąd Najwyższy wydając postanowienie w jej sprawie na posiedzeniu, o którym ukarana nie została powiadomiona naruszył zasadę jawności postępowania wyrażoną w art. 45 i art. 176 Konstytucji.

Rozprawie będzie przewodniczył Sędzia TK Adam Jamróz, a sprawozdawcą będzie Prezes TK Marek Safjan.