Dochody jednostek samorządu terytorialnego; autostrady płatne. Janosikowe. K 13/11
4 marca 2014 r. o godz. 9.00 Trybunał Konstytucyjny rozpozna wniosek Sejmiku Województwa Mazowieckiego dotyczący przepisów o dochodach jednostek samorządu terytorialnego i autostradach płatnych.
Trybunał Konstytucyjny orzeknie w sprawie zgodności:
1) art. 6 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 25 czerwca 2009 r. o zmianie ustawy o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym oraz o zmianie niektórych innych ustaw w związku z art. 31 i art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego z art. 167 ust. 1 i 2 w związku z art. 166 ust. 1 konstytucji w zakresie, w jakim znosi konstytucyjne cechy dochodów własnych samorządu terytorialnego oraz z art. 167 ust. 1 i 3 w związku z art. 2 i art. 16 ust. 2 konstytucji w zakresie, w jakim z mocą wsteczną zmienia zasady obliczania wpłaty na część regionalną subwencji ogólnej dla województw;
2) art. 31 w związku z art. 25 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego oraz w związku z art. 6 ust. 1 i 2 ustawy o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym oraz o zmianie niektórych innych ustaw z art. 167 ust. 1 i 3 w związku z art. 166 ust. 1 konstytucji oraz w związku z art. 9 ust. 5 Europejskiej Karty Samorządu Lokalnego w zakresie, w jakim znosi możliwość swobodnego kształtowania polityki finansowej samorządu terytorialnego w celu realizacji zadań własnych.
Wnioskodawca uzasadniając zarzut niekonstytucyjności zaskarżonych przepisów wskazał m.in., że część regionalna subwencji ogólnej, o której mowa w art. 25 i 31 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, jest instytucją niewymienioną w konstytucji. Jej istota, w ocenie wnioskodawcy, polega na obowiązku wpłat jednych województw i nadaniu uprawnień do wypłat innym województwom. Jest to bowiem instytucja o charakterze korekcyjno – wyrównawczym. Ma doprowadzić do wyrównania potencjału finansowego poszczególnych samorządów i stanowi wyjątek od regulacji zawartej w art. 167 ust. 2 konstytucji, określającej źródła finansowania jednostek samorządu terytorialnego.
Jak wskazuje Sejmik Województwa Mazowieckiego, mechanizm wpłat korekcyjno – wyrównawczych powinien być postrzegany jako środek ostateczny i wykorzystywany wtedy, gdy państwo nie jest w stanie – w drodze świadczeń z budżetu państwa – zredukować rażącej dysproporcji w sytuacji finansowej jednostek samorządu terytorialnego.
Przepisy regulujące te wpłaty nie nawiązują jednak do stanu finansów państwa. Pewien automatyzm ustalania zobowiązań i beneficjentów wpłat korekcyjno – wyrównawczych powoduje, że obowiązek ich dokonywania nie ulega redukcji nawet wtedy, gdyby stan finansów państwa pozwalał na wyższe subwencjonowanie jednostek samorządu terytorialnego.
Wnioskodawca wskazuje również, iż zmiana sposobu obliczania kwoty wpłaty na część regionalną subwencji ogólnej w latach 2010-2011 w związku ze zwiększeniem z mocą wsteczną udziału województw we wpływach z podatku dochodowego od osób prawnych, zniosła pojęcie dochodów faktycznie uzyskanych, pojęcie roku bazowego oraz pojęcie roku sprawozdawczego w znaczeniu przyjętym w art. 32 ust. 1 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Tym samym dochody podatkowe faktycznie uzyskane przez województwa i wykazane w sprawozdaniach finansowych za lata poprzedzające lata bazowe przestają mieć znaczenie dla określenia dochodów podatkowych w latach 2010-2011.
Jak wskazuje wnioskodawca, w wyniku zastosowania wpłat korekcyjno – wyrównawczych, kwota, jaką województwo mazowieckie zobowiązane jest wnieść do budżetu państwa w 2010 r. z przeznaczeniem na część regionalną subwencji ogólnej dla województw stanowi 54,17 % planowanych do osiągnięcia w 2010 r. dochodów podatkowych w województwie mazowieckim.
Rozprawie będzie przewodniczył sędzia TK Wojciech Hermeliński, sprawozdawcą będzie sędzia TK Stanisław Rymar.