Karalność bezskutecznego podżegania do pomocnictwa w popełnieniu czynu zabronionego. SK 35/12
17 lipca 2014 r. o godz. 9:00 Trybunał Konstytucyjny rozpozna skargę konstytucyjną J. R. dotyczącą karalności bezskutecznego usiłowania podżegania do pomocnictwa w popełnieniu czynu zabronionego. Poprzedni termin rozprawy, wyznaczony na 1 lipca 2014 r. o godz. 9:00, został odwołany.
Trybunał Konstytucyjny orzeknie w sprawie zgodności art. 13 § 1 i art. 18 § 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 roku - Kodeks karny w zakresie, w jakim dopuszczają możliwość odpowiedzialności karnej za usiłowanie podżegania do popełnienia czynu zabronionego, określonego w części szczególnej ustawy, w sytuacji gdy usiłujący bezskutecznie nakłania do czynu zabronionego o znamionach podżegania - z art. 2, art. 31 ust. 1 i 3 i art. 42 ust. 1 konstytucji.
Wyrokiem sądu rejonowego skarżący J. R. został uznany za winnego tego, że usiłował nakłonić inną osobę do udzielenia pomocy w popełnieniu czynu zabronionego polegającego na obiecaniu udzielenia osobie pełniącej funkcję publiczną korzyści majątkowej. Osoba ta miała przekazać radnemu obietnicę zapłaty pieniędzy lub udzielenia innej korzyści majątkowej w zamian za zajęcie przez tego radnego na sesji rady miejskiej stanowiska umożliwiającego przyjęcie projektów uchwał w sprawach miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla oznaczonych terenów i sprzedaży lub oddania w użytkowanie wieczyste nieruchomości stanowiącej własność gminy.
Skarżący zamierzonego celu nie osiągnął, gdyż osoba nie zechciała udzielić mu pomocy w tym zakresie. Sąd skazał J. R. na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania i wymierzył grzywnę. Apelację za bezzasadną uznał sąd okręgowy i utrzymał w mocy zaskarżony wyrok, który – ze względu na orzeczenie w nim kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania, nie podlegał zaskarżeniu w trybie kasacji na korzyść (art. 523 § 2 kodeksu postępowania karnego). Skarżący uznał więc, że w sprawie doszło do ostatecznego, w rozumieniu art. 79 ust. 1 konstytucji, rozstrzygnięcia o jego wolnościach lub prawach konstytucyjnych, i wniósł skargę konstytucyjną na przepisy części ogólnej kodeksu karnego, na podstawie których sądy zakwalifikowały jego działanie jako przestępstwo polegające na usiłowaniu podżegania do pomocnictwa w popełnieniu przekupstwa.
Zgodnie z art. 13 § 1 k.k., za usiłowanie odpowiada ten, kto w zamiarze popełnienia czynu zabronionego swoim zachowaniem bezpośrednio zmierza do jego dokonania, które jednak nie następuje. Drugi z zaskarżonych przepisów, czyli art. 18 § 2, stanowi, iż za podżeganie odpowiada ten, kto chcąc, aby inna osoba dokonała czynu zabronionego, nakłania ją do tego.
W opinii skarżącego, takie zachowanie nie powinno rodzić skutku w postaci odpowiedzialności karnej a zaskarżone przepisy – jak twierdzi – stanowią unormowanie niedostatecznie określone, niejasne i trudne do jednoznacznej interpretacji. Obowiązywanie zaś wadliwego przepisu podważa reguły przyzwoitej legislacji oraz zaufanie obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa. Zaskarżone przepisy stanowią zdaniem J. R. ingerencję w sferę jego wolności (w tym wolności od bezpodstawnej represji) oraz nadmierną ingerencję w sferę wolności i prawa związane ze statusem osoby niekaranej.
Rozprawie będzie przewodniczył prezes TK Andrzej Rzepliński, sprawozdawcą będzie sędzia TK Piotr Tuleja.