Prawo do świadczenia pielęgnacyjnego K 38/13
21 października 2014 r. o godz. 13:00 Trybunał Konstytucyjny rozpozna wniosek grupy posłów na Sejm dotyczący prawa do świadczenia pielęgnacyjnego.
Trybunał Konstytucyjny orzeknie w sprawie zgodności:
- art. 17 ust. 1 b ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych w brzmieniu nadanym ustawą z 7 grudnia 2012 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz niektórych innych ustaw, z art. 2 i art. 32 ust. 1 w związku z art. 69 konstytucji, w zakresie nieuzasadnionego pozbawienia prawa do świadczenia pielęgnacyjnego z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, podmiotów sprawujących opiekę nad osobami, których niepełnosprawność powstała po ukończeniu przez nie osiemnastego roku życia bądź w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej po ukończeniu 25 roku życia, czym naruszone zostały konstytucyjne zasady: demokratycznego państwa prawnego, sprawiedliwości społecznej oraz równości wobec prawa, a także obowiązek zapewnienia osobom niepełnosprawnym pomocy w zabezpieczeniu egzystencji;
- art. 16 a ust. 2, 3, 4 i 5 powyższej ustawy z art. 2 i art. 32 ust. 1 w związku z art. 69 konstytucji w zakresie, w jakim regulacja ta uniemożliwia nabycie prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego osobom obciążonym obowiązkiem alimentacyjnym na podstawie przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (zdolnym do pracy, a niezatrudnionym ze względu na konieczność sprawowania opieki nad innym niż dziecko niepełnosprawnym członkiem rodziny), poprzez wprowadzenie tzw. kryterium dochodowego, czym naruszone zostały konstytucyjne zasady: demokratycznego państwa prawego, sprawiedliwości społecznej oraz równości wobec prawa, a także obowiązek zapewnienia osobom niepełnosprawnym pomocy w zabezpieczeniu egzystencji.
Zdaniem grupy posłów, art. 17 ust. 1 b ustawy o świadczeniach rodzinnych budzi wątpliwości, ponieważ na jego mocy prawa do świadczenia pielęgnacyjnego z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej pozbawione zostały osoby sprawujące opiekę nad osobami, których niepełnosprawność powstała po ukończeniu osiemnastego roku życia bądź w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej po ukończeniu dwudziestego piątego roku życia (czyli opiekunów dorosłych osób niepełnosprawnych).
Jak podkreślają wnioskodawcy, z analizy przepisów wynika ponadto, że o przyznanie specjalnego zasiłku opiekuńczego, który to zasiłek wprowadziła ww. ustawa (art. 16 a) mogą ubiegać się jedynie osoby, na których ciąży obowiązek alimentacyjny na podstawie kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Zasiłek ten ma zrekompensować opiekunom niemożność uzyskania świadczenia pielęgnacyjnego na mocy art. 17 ust. 1 b ustawy o świadczeniach rodzinnych. Z prawa do tego specjalnego zasiłku opiekuńczego nie skorzystają jednak wszystkie osoby, które zrezygnowały z zatrudnienia w związku z koniecznością sprawowania opieki nad niepełnosprawnym członkiem rodziny. Wprowadzono bowiem kryterium dochodowe, od spełnienia którego uzależnione jest przyznanie zasiłku. Jak zauważają wnioskodawcy, taki wymóg nie został przewidziany w przypadku świadczenia pielęgnacyjnego.
Zdaniem posłów, specjalny zasiłek opiekuńczy stanowi substytut świadczenia pielęgnacyjnego, który nie dość, że jest obwarowany bardziej restrykcyjnymi zasadami jego przyznania, to jego wysokość wynosi miesięcznie 520 zł, podczas gdy świadczenie pielęgnacyjne wypłacane jest co miesiąc w wysokości 620 zł.
W opinii wnioskodawców, zakwestionowane przepisy godzą w konstytucyjną zasadę równości a wprowadzone kryterium dochodowe dodatkowo dyskryminuje osoby opiekujące się dorosłymi osobami niepełnosprawnymi.
Rozprawie będzie przewodniczył sędzia TK Marek Kotlinowski, sprawozdawcą będzie sędzia TK Marek Zubik.