Prawo do dodatku do zasiłku rodzinnego; świadczenia pielęgnacyjne na dziecko. SK 7/11
18 listopada 2014 r. o godz. 9:00 Trybunał Konstytucyjny rozpozna skargę konstytucyjną R. W. dotyczącą prawa do dodatku do zasiłku rodzinnego oraz świadczenia pielęgnacyjnego na dziecko.
Trybunał Konstytucyjny orzeknie w sprawie zgodności art. 17 ust. 5 pkt 4 ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych, w zakresie w jakim przepis ten odmawia uprawnionemu prawa do świadczenia pielęgnacyjnego, jeżeli inna osoba w rodzinie ma już ustalone prawo do dodatku do zasiłku rodzinnego, o którym mowa w art. 10 powyższej ustawy albo do świadczenia pielęgnacyjnego na to lub na inne dziecko w rodzinie, w przypadku rodziny dotkniętej niepełnosprawnością kilkorga dzieci - z art. 2, art. 18, art. 32 ust. 1 i art. 71 ust. 1 konstytucji.
Przez dwa lata R. W. ubiegał się o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego, o którym mowa w art. 17 ust. 5 pkt 4 ustawy o świadczeniach rodzinnych. Kierownik ośrodka pomocy społecznej odmówił przyznania skarżącemu tego świadczenia, gdyż uznał, że ww. przepis stanowi negatywną przesłankę w sprawie przyznania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego. Jego decyzję utrzymało w mocy samorządowe kolegium odwoławcze.
W skardze do wojewódzkiego sądu administracyjnego R. W. wskazał, że kwestionowany przepis nie może w jego przypadku stanowić negatywnej przesłanki w sprawie przyznania świadczenia pielęgnacyjnego, bo zachowane jest kryterium dochodowe. Fakt, że w rodzinie znajduje się więcej niż jedno dziecko niepełnosprawne nie może zaś powodować, że mimo iż oboje rodzice rezygnują z pracy oraz spełniają warunki formalne, to świadczenie pielęgnacyjne otrzymuje tylko jedno z nich. Według R. W. narusza to zasadę równości wobec prawa i sprawiedliwości społecznej.
WSA oddalił jednak jego skargę jako niezasadną. Z ustawy o świadczeniach rodzinnych wynika bowiem, iż świadczenie pielęgnacyjne, które jest przyznawane z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, przysługuje osobom, na których ciąży obowiązek alimentacyjny (zgodnie z kodeksem rodzinnym i opiekuńczym) oraz faktycznemu opiekunowi dziecka, jeżeli nie podejmuje on lub rezygnuje z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, by opiekować się dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o niepełnosprawności, połączonej z koniecznością stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby.
W ustawie wyliczono także przypadki, w których świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje. Ma to miejsce m.in. wtedy, gdy osoba w rodzinie ma ustalone prawo do zasiłku rodzinnego, o którym mowa w art. 10, albo do świadczenia pielęgnacyjnego na to lub inne dziecko w rodzinie. Zdaniem wojewódzkiego sądu administracyjnego, katalog przesłanek wyłączających prawo do świadczeń pielęgnacyjnych jest zamknięty i w efekcie wykładnia rozszerzająca jest niedopuszczalna.
Naczelny Sąd Administracyjny podtrzymał argumentację WSA i oddalił skargę kasacyjną.
Zdaniem skarżącego, ustawodawca nie wziął pod uwagę, że w przypadku rodziny z dzieckiem niepełnosprawnym ponoszone wydatki są o wiele większe, szczególnie gdy w danej rodzinie jest więcej niż jedno dziecko niepełnosprawne. Według niego, prawo do zasiłku rodzinnego i świadczenia pielęgnacyjnego powinno być uzależnione od rzeczywistej sytuacji rodziny. Tymczasem kwestionowane przepisy są niesprawiedliwe i dyskryminująco ograniczają szanse zwłaszcza dzieci niepełnosprawnych.
Rozprawie będzie przewodniczyła sędzia TK Maria Gintowt-Jankowicz, sprawozdawcą będzie sędzia TK Teresa Liszcz.