Prawo autorskie K 15/13
17 lutego 2015 r. o godz. 9:00 Trybunał Konstytucyjny rozpozna wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich dotyczący praw autorskich.
Trybunał Konstytucyjny orzeknie w sprawie zgodności art. 115 ust. 3 ustawy z 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych z art. 42 ust. 1 konstytucji.
Na podstawie zaskarżonego przepisu art. 115 ust. 3 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, karze grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku podlega ten, kto w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, w inny sposób niż określony w ust. 1 lub ust. 2 tego przepisu, narusza cudze prawa autorskie lub prawa pokrewne, które wymienia ww. ust. 3 (w tym m.in. autorskie prawa majątkowe, prawa przysługujące: artyście wykonawcy, producentowi fonogramu lub wideogramu oraz prawa przysługujące organizacji radiowej lub telewizyjnej). Zaskarżony przepis art. 115 ust. 3 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych uznaje również za przestępstwo np. niewykonanie przez producentów i importerów urządzeń, a także czystych nośników służących do utrwalania utworów lub przedmiotów praw pokrewnych – przy użyciu tych urządzeń – obowiązku uiszczenia opłat organizacjom zbiorowego zarządzania.
W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich, kwestionowany przepis narusza art. 42 ust. 1 konstytucji, zgodnie z którym odpowiedzialności karnej podlega ten tylko, kto dopuścił się czynu zabronionego pod groźbą kary przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia. Zasada ta nie stoi na przeszkodzie ukaraniu za czyn, który w czasie jego popełnienia stanowił przestępstwo w myśl prawa międzynarodowego.
Ustawodawca wprowadzając w kwestionowanej regulacji odpowiedzialność karną nie zachował zdaniem wnioskodawcy precyzji wymaganej od przepisów regulujących tę formę odpowiedzialności. Z treści art. 115 ust. 3 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych wynika bowiem, że odpowiedzialności karnej podlega ten, kto w inny sposób niż określony w ust. 1 lub ust. 2 narusza cudze prawa autorskie lub prawa pokrewne. Oznacza to, że każde bliżej niesprecyzowane i podjęte w celu osiągnięcia korzyści majątkowej działanie naruszające prawa określone w przepisach wymienionych w zaskarżonym ust. 3 artykułu 115 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, rodzi odpowiedzialność karną, co w ocenie wnioskodawcy jest niezgodne z konstytucją.
Jak wskazuje wnioskodawca jedną z podstawowych funkcji prawa karnego jest motywowanie adresatów norm prawnych do zachowań zgodnych z tymi normami. Stąd też adresat danej normy prawnej musi otrzymać jednoznaczną informację na temat tego, jakie czyny są zakazane. Tego warunku jednoznaczności, zdaniem wnioskodawcy, nie spełnia kwestionowany przepis.
Rozprawie będzie przewodniczył prezes TK Andrzej Rzepliński, sprawozdawcą będzie sędzia TK Zbigniew Cieślak.