Termin do złożenia wniosku o wypłatę zasiłku macierzyńskiego P 42/13
24 marca 2015 r. o godz. 13:00 Trybunał Konstytucyjny rozpozna połączone pytania prawne Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi - Północ w Warszawie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oraz Sądu Rejonowego w Gliwicach VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych dotyczące terminu do złożenia wniosku o wypłatę zasiłku macierzyńskiego.
Trybunał Konstytucyjny orzeknie w sprawie zgodności:
- § 20 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 2 kwietnia 2012 roku w sprawie określenia dowodów stanowiących podstawę przyznania i wypłaty zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa w zakresie, w jakim określa termin do złożenia wniosku o wypłatę zasiłku macierzyńskiego z art. 59 ust. 15 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, a przez to z art. 92 ust. 1 konstytucji;
- § 18 pkt 2 powyższego rozporządzenia w zakresie, w jakim określa termin do złożenia wniosku o wypłatę zasiłku macierzyńskiego z art. 92 ust. 1 konstytucji.
Delegacja do wydania rozporządzenia w sprawie określenia dowodów stanowiących podstawę przyznania i wypłaty zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa zawarta jest w art. 59 ust. 15 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Zgodnie z treścią § 20 pkt 3 kwestionowanego rozporządzenia, minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określa, w drodze rozporządzenia, inne wymagane dowody stanowiące podstawę przyznania i wypłaty zasiłków. W ocenie Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi - Północ, z powołanej wyżej delegacji ustawowej nie wynika upoważnienie ministra do wprowadzenia jakiegokolwiek terminu, a tym bardziej ograniczania tym terminem możliwości złożenia wniosku o wypłatę zasiłku macierzyńskiego z tytułu urlopu ojcowskiego w przypadku ubezpieczonego niebędącego pracownikiem. Minister był jedynie umocowany do określenia innych wymaganych dowodów stanowiących podstawę przyznania i wypłaty zasiłków, a nie do wprowadzania ograniczeń czasowych ich składania. Jest to niezgodne z art. 59 ust. 15 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz z art. 92 ust. 1 konstytucji.
W ocenie Sądu Rejonowego w Gliwicach, § 18 pkt 2 kwestionowanego rozporządzenia poprzez całkowite pozbawienie prawa do zasiłku macierzyńskiego osób, które spóźniły się ze złożeniem wniosku o zasiłek macierzyński za okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego, jest daleko idącym rygoryzmem i wykracza poza granice ustawowej delegacji. Skorzystanie z ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, uzależnione jest bowiem od zachowania - nieznanego w ustawie - terminu. Tym samym minister, wprowadzając rozporządzeniem ograniczenie czasowe do składania wniosku o zasiłek macierzyński, samodzielnie dokonał regulacji godzącej w prawa osób objętych ubezpieczeniem chorobowym co jest niezgodne z art. 92 ust. 1 konstytucji.
Rozprawie będzie przewodniczył sędzia TK Stanisław Rymar, sprawozdawcą będzie sędzia TK Sławomira Wronkowska-Jaśkiewicz.