Prawo spółdzielcze K 25/12
16 czerwca 2015 r. o godz. 9.00 Trybunał Konstytucyjny rozpozna wniosek Grupy Posłów na Sejm dotyczący zasad dziedziczenia udziałów po członku spółdzielni.
Trybunał Konstytucyjny orzeknie w sprawie zgodności:
- art. 16a ustawy z dnia 16 września 1981 roku - Prawo spółdzielcze z art. 2, art. 32 ust. 1 , art. 21 ust. 1 oraz z art. 64 ust. 1 konstytucji;
- art. 36 § 5 i § 6 powyższej ustawy z art. 32 ust. 1 oraz z art. 58 ust. 1 konstytucji;
- art. 203f-art.203x powyższej ustawy z art. 24, art. 65 ust. 5, art. 20 oraz z art. 32 konstytucji;
- art. 203n § 3 powyższej ustawy z art. 2 z art. 58 ust 1 konstytucji;
- art. 203o § 2 pkt 2 powyższej ustawy z art. 64 ust 2 i art. 21 ust 2 konstytucji;
- art. 203u § 1 w związku z § 4 i § 5 powyższej ustawy z art. 64 ust. 2 konstytucji;
- art. 203u § 3 powyższej ustawy z art. 2, art. 77 ust. 2 konstytucji.
Zdaniem wnioskodawcy regulacja przedstawiona w art. 16a prawa spółdzielczego jest niezgodna z zasadami określoności prawa oraz prawidłowej legislacji, wynikającymi z konstytucyjnej zasady demokratycznego państwa prawnego. Nie wiadomo bowiem, czy w przypadku wielości spadkobierców i wskazania przez nich jednego, któremu przysługuje prawo do udziałów po spadkodawcy, nadal obowiązuje wymóg przynależności do spółdzielni, względnie złożenia deklaracji członkowskiej. Nie określono także zasad postępowania w przypadku, gdy spadkobiercy nie wyznaczą spośród siebie osoby, której mają przypaść udziały po spadkodawcy. W ocenie wnioskodawcy ustawodawca powinien jednoznacznie przedstawić przesłanki nabycia przez daną osobę określonych praw. Osoba potencjalnie uprawniona nie może być postawiona przez ustawodawcę w sytuacji niepewności co do nabycia określonych uprawnień, a tym samym uzależnionej od decyzji nie tylko organów stosujących prawo, lecz także podmiotów prywatnych jakimi są spółdzielnie.
Zdaniem wnioskodawcy § 5 art. 36 kwestionowanej ustawy narusza konstytucyjną zasadę równości, gdyż członkowie zarządu spółdzielni mogą być pełnomocnikami na walnym zgromadzeniu w zależności od tego, czy w skład spółdzielni wchodzi dziesięciu czy więcej członków. Jest to nieracjonalne i ma charakter dyskryminujący wobec większych spółdzielni.
Z kolei naruszenia konstytucyjnej zasady równości przez § 6 art. 36 kwestionowanej ustawy, wnioskodawca upatruje w tym, że pracownicy spółdzielni zróżnicowani zostali pod względem możliwości bycia pełnomocnikiem na walnym zgromadzeniu, w zależności od tego, czy są członkami spółdzielni zatrudnionymi na podstawie spółdzielczej umowy o pracę, czy też nie.
W ocenie wnioskodawcy art. 203f - x kwestionowanej ustawy sprzyja likwidacji spółdzielczości i przez to są niezgodne z konstytucyjną zasadą gospodarki rynkowej, opartej zwłaszcza na pluralizmie form własności. Ponadto kwestionowana regulacja narusza konstytucyjną zasadę równości, gdyż tylko wyjątkowo wobec spółdzielni pracy przewidziano możliwość przekształcenia w spółkę handlową bez uprzedniego przeprowadzenia likwidacji spółdzielni, chociaż podstawowe reguły powoływania i organizacji spółdzielni są tożsame we wszystkich ich typach.
Rozprawie będzie przewodniczył sędzia TK Mirosław Granat, sprawozdawcą będzie sędzia TK Maria Gintowt-Jankowicz.