Prawo autorskie; ochrona majątkowych praw autorskich; odszkodowanie SK 32/14
23 czerwca 2015 r. o godz. 9.00 Trybunał Konstytucyjny rozpozna skargę konstytucyjną sp. z o.o. dotyczącą ochrony majątkowych praw autorskich (odszkodowanie).
Trybunał Konstytucyjny orzeknie w sprawie zgodności art. 79 ust 1 pkt 3 lit b) ustawy z 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych w zakresie, w jakim nakłada obowiązek zapłaty trzykrotności stosownego wynagrodzenia na rzecz podmiotu uprawnionego z tytułu majątkowych praw autorskich z art. 64 ust. 1 i 2 w zw. z art. 32 ust. 1 i 2 oraz w związku z art. 2 i w związku z art. 31 ust 3 konstytucji.
Skarżąca spółka jako operator telewizji kablowej oraz S., jako organizacja zbiorowego zarządzania prawami autorskimi (dalej: OZZ), zawarli między sobą umowy oraz porozumienia dotyczące udzielenia licencji na reemisję utworów w sieciach kablowych. OZZ podpisała z Ogólnopolską Izbą Gospodarczą Komunikacji Kablowej tzw. kontrakt generalny, który regulował zasady udzielenia licencji. Skarżąca spółka przystąpiła do tego kontraktu w 2004 r. W 2009 r. Polska Izba Komunikacji Elektronicznej (dalej: PIKE) - następca prawny Ogólnopolskiej Izby Gospodarczej Komunikacji Kablowej - wypowiedziała kontrakt generalny. OZZ jeszcze przed wygaśnięciem obowiązywania kontraktu przystąpiła do negocjacji z PIKE nowego kontraktu generalnego. Strony nie osiągnęły jednak porozumienia co do wysokości stawki wynagrodzenia. Wobec przedłużających się negocjacji, OZZ i PIKE zdecydowały się na zawarcie porozumienia tymczasowego w celu uregulowania współpracy stron na czas prowadzonych negocjacji, który został określony na 3 miesiące. Po upływie tego okresu strony wciąż nie ustaliły warunków nowego kontraktu. Skarżąca spółka przedstawiła OZZ za pośrednictwem Polskiej Izby Komunikacji Elektronicznej, ofertę umowy licencyjnej i rozpoczęła płatności w określonej w niej wysokości. Strony nie zawarły nowej umowy. Skarżąca spółka, nie posiadając zezwolenia organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi, kontynuowała reemisję programów telewizyjnych dokonując bezumownych wpłat. OZZ wytoczyła powództwo o zapłatę trzykrotności stawki procentowej od wpływów operatora, pomniejszoną o dotychczasowe wpłaty oraz o zakazanie reemisji. Sąd okręgowy częściowo uwzględnił to żądanie. Wyrok zaskarżyły obydwie strony. Sąd apelacyjny zasądził należność w wysokości trzykrotności wynagrodzenia o którym mowa w kwestionowanym przepisie, pomniejszoną o dotychczasowe dobrowolne wpłaty.
Zdaniem skarżącej spółki art. 79 ust. 1 pkt 3 lit. b) ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych narusza prawo do równej ochrony w zakresie własności i innych praw majątkowych. Zwiększa bowiem uszczuplenie majątku skarżącej spółki, która została zobowiązana do zapłaty wynagrodzenia w potrójnej wysokości. Ponadto uprzywilejowuje szczególną kategorię praw autorskich, co doprowadza do niesłusznego wzbogacenia uprawnionego, kosztem skarżącej spółki. Żadne inne prawo majątkowe – jak podkreśla skarżąca spółka - nie korzysta z tak silnej ochrony, jak majątkowe prawa autorskie i nie istnieją przesłanki do konstytucyjnego uzasadnienia takiej nierówności.
Kwestionowany przepis w ocenie skarżącej spółki narusza także prawo do równego traktowania, gdyż przyznaje uprawnienia do trzykrotności stosownego wynagrodzenia na podstawie nieadekwatnego kryterium, jakim jest posiadanie majątkowych praw autorskich. Dyskryminuje poprzez zobowiązanie do zapłaty odszkodowania niewspółmiernego i niepowiązanego z ewentualną szkodą.
Skarżąca spółka ponadto wskazała, że stosowanie kwestionowanego przepisu narusza zasadę sprawiedliwości społecznej poprzez niesprawiedliwe zróżnicowanie podmiotów, którym przysługują roszczenia z tytułu naruszenia ich praw majątkowych, wynikające z nieuzasadnionego uprzywilejowania posiadaczy majątkowych praw autorskich.
Kwestionowany przepis, zdaniem skarżącej spółki, jest sprzeczny z konstytucyjną zasadą proporcjonalności gdyż ogranicza ochronę prawa własności i innych praw majątkowych w porównaniu z ochroną praw majątkowych autorskich, mimo że nie przemawia za tym interes tych podmiotów, ani też ważny interes publiczny, uzasadniający konieczność zasądzania trzykrotności stosownego wynagrodzenia.
Rozprawie będzie przewodniczył sędzia TK Leon Kieres, sprawozdawcą będzie sędzia TK Piotr Tuleja.