Zasady zabezpieczenia roszczeń SK 71/13
25 października 2016 r. o godz. 9:00 Trybunał Konstytucyjny rozpozna skargę konstytucyjną K. K. dotyczącą zasad zabezpieczenia roszczeń.
Trybunał Konstytucyjny orzeknie w sprawie zgodności art. 7541 § 1 i ustawy z dnia 17 listopada 1964 roku - Kodeks postępowania cywilnego z art. 64 ust. 1 w związku z art. 45 ust. 1 w związku z art. 2 konstytucji.
Skarżący ma wierzytelność wobec spółki K. potwierdzoną tytułem egzekucyjnym w postaci nakazu zapłaty, wydanego w postępowaniu nakazowym przez sąd okręgowy. Przed uprawomocnieniem się nakazu zapłaty, skarżący uzyskał zabezpieczenie swej wierzytelności hipoteką przymusową na nieruchomości dłużnika, wpisaną do księgi wieczystej tej nieruchomości. Sąd rejonowy ogłosił upadłość spółki K. z możliwością zawarcia układu. Nakaz zapłaty uprawomocnił się. Skarżący złożył wniosek o nadanie nakazowi zapłaty klauzuli wykonalności, następnie wniósł o wszczęcie egzekucji. Sąd okręgowy na wniosek pozwanej spółki K., stwierdził upadek zabezpieczenia udzielonego skarżącemu. Sąd apelacyjny zmienił postanowienie sądu pierwszej instancji w kwestii daty upadku zabezpieczenia, a w pozostałej części oddalił zażalenie skarżącego.
Zdaniem skarżącego art. 7541 § 1 kodeks postępowania cywilnego, zgodnie z którym zabezpieczenie upada po miesiącu od uprawomocnienia się orzeczenia uwzględniającego powództwo, niezależnie do podjętych przez uprawnionego czynności egzekucyjnych (nawet wówczas, gdy egzekucja z przedmiotu zabezpieczenia została już wszczęta), wypacza sens instytucji hipoteki przymusowej w ramach postępowania zabezpieczającego. W ciągu miesiąca nie jest bowiem możliwe przeprowadzenie i zakończenie postępowania egzekucyjnego. Upadek zabezpieczenia i konieczność powtórnego ustanowienia hipoteki przymusowej, już na podstawie prawomocnego orzeczenia sądowego, może prowadzić do niekorzystnych dla uprawnionego następstw, istotnie redukując jego szanse na zaspokojenie. Skarżący podkreśla, że instytucja zabezpieczenia roszczeń na czas trwania postępowania sądowego, jest istotnym elementem procedur ochrony praw majątkowych. Bez niej ochrona majątkowych praw podmiotowych nie jest ochroną realną, co świadczy o niezgodności kwestionowanej regulacji z art. 64 ust. 1 konstytucji.
Kwestionowany przepis narusza również, zdaniem skarżącego, konstytucyjne prawo do sądu. Pozbawia racjonalności oraz możliwości zastosowania jednej z instytucji postępowania zabezpieczającego - hipoteki przymusowej na nieruchomości dłużnika. Z tego względu przepis ten jest również niezgodny z zasadą przyzwoitej legislacji.
W ocenie skarżącego kwestionowany przepis narusza konstytucyjną zasadę sprawiedliwości proceduralnej. Nie można uznać za rzetelne i sprawiedliwe uregulowanie, które umożliwia stronie procesu uzyskanie zabezpieczenia jego roszczeń na nieruchomości dłużnika, a zarazem przewiduje upadek tego zabezpieczenia z mocy samego prawa po miesiącu od uprawomocnienia się orzeczenia, a więc w terminie niewystarczającym do przeprowadzenia postępowania egzekucyjnego z nieruchomości, na której ustanowiono takie zabezpieczenie.
Przewodniczącym składu orzekającego będzie wiceprezes TK Stanisław Biernat, sprawozdawcą będzie sędzia TK Stanisław Rymar.