Uchylanie przez sąd drugiej instancji orzeczenia zaskarżonego apelacją P 126/15
8 listopada 2016 r. o godz. 9:00 Trybunał Konstytucyjny rozpozna pytanie prawne Sądu Rejonowego w Koninie I Wydział Cywilny dotyczące uchylania przez sąd drugiej instancji orzeczenia zaskarżonego apelacją.
Trybunał Konstytucyjny orzeknie w sprawie zgodności przepisu art. 386 § 4 i art. 386 § 6 ustawy z dnia 17 listopada 1964 roku – Kodeks postępowania cywilnego w zakresie, w jakim dopuszcza uchylenie przez sąd drugiej instancji zaskarżonego apelacją orzeczenia i przekazanie sprawy do „dalszego rozpoznania" – także w sytuacji, gdy sąd pierwszej instancji przeprowadził w całości postępowanie dowodowe istotne dla rozstrzygnięcia sprawy – wskazując sądowi pierwszej instancji wiążący sposób rozstrzygnięcia merytorycznie sprawy wiążąc go co do ustaleń faktycznych i prawnych, z art. 2, art. 178 ust. 1, art. 45 ust. 1 konstytucji oraz z art. 6 ust. 1 Konwencji z dnia 4 listopada 1950 roku o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności.
Zdaniem sądu pytającego, sąd okręgowy dokonując wykładni art. 386 § 4 k.p.c. wkroczył w sferę zastrzeżoną dla ustawodawcy. Sąd pytający stwierdził, że przepis ten jest nieprecyzyjny, przez co narusza konstytucyjną zasadę pewności prawa, umożliwia wykładnię prawotwórczą oraz godzi w zasadę niezawisłości sędziowskiej, narzucając sądowi rozstrzygnięcie merytoryczne.
W ocenie sądu pytającego kwestionowane przepisy kolidują z zasadą apelacji pełnej, wyrażoną w art. 382 k.p.c, zaś wzajemna sprzeczność norm w jednym akcie prawnym i możliwość ich różnej wykładni godzą w stabilność prawa, gwarantowaną w art. 2 konstytucji. Ponadto, ustawodawca przyjmując system apelacji pełnej i nie eliminując zarazem możliwości uchylania orzeczeń w celu uzupełnienia postępowania dowodowego, dokonania odmiennej oceny dowodów i podstawy prawnej dochodzonego roszczenia oraz merytorycznego podjęcia decyzji przez sąd pierwszej instancji - naruszył zdaniem sądu pytającego art. 45 ust. 1 konstytucji w zakresie, w jakim przepis ten gwarantuje jednostce rozpoznanie sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki.
Sąd pytający wskazał, że istota niezawisłości sędziowskiej zakłada, że sędzia - orzekając - nie może być skrępowany poglądami prawnymi innych sędziów, podmiotów trzecich ani instytucji. Art. 386 § 6 k.p.c. nie pozwala na zachowanie niezależności sądu i niezawisłości sędziego, bowiem związanie oceną prawną oznacza dla sądu m.in. zakaz formułowania ocen prawnych sprzecznych z wyrażonymi wcześniej w uzasadnieniu orzeczenia sądu drugiej instancji, przez co jest niezgodny z art. 178 ust. 1 konstytucji – podkreśla sąd pytający.
Przewodniczącym składu orzekającego będzie sędzia TK Andrzej Wróbel, sprawozdawcą będzie sędzia TK Piotr Tuleja.