Zasady ustalania wysokości opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu SK 35/15
21 czerwca 2017 r. o godz. 9:00 Trybunał Konstytucyjny publicznie ogłosi orzeczenie wydane na posiedzeniu niejawnym dotyczące skargi konstytucyjnej B. K.-A. w sprawie zasad ustalania wysokości opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.
Trybunał Konstytucyjny publicznie ogłosi orzeczenie w sprawie zgodności § 12 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu z art. 2, art. 32 oraz art. 45 pkt 1 konstytucji.
Sąd rejonowy zasądził na rzecz skarżącej odszkodowanie za nieuzasadnione wypowiedzenie umowy o pracę, oraz zwrot kosztów zastępstwa prawnego. Od tego rozstrzygnięcia apelację złożyła strona pozwana. Skarżąca natomiast złożyła zażalenie na wysokość przyznanych kosztów zastępstwa prawnego, twierdząc, że w sprawie powinny mieć zastosowanie przepisy §12 ust. 1 pkt 2 w związku z § 6 pkt 5 w związku z § 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (dalej: „rozporządzenie"). Sąd okręgowy oddalił zarówno apelację pozwanej, jak i zażalenie skarżącej. Dodatkowo zasądził na rzecz skarżącej koszty zastępstwa procesowego przed sądem drugiej instancji.
Skarżąca wskazuje, że, zgodnie z treścią art. 98 § 1 k.p.c, strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). W sprawach z zakresu prawa pracy określone w rozporządzeniu stawki minimalne za czynności adwokackie nie pozwalają jednak na realizację normy, zgodnie z którą strona wygrywająca spór sądowy ma prawo do zwrotu poniesionych kosztów pomocy prawnej. Skarżąca podkreśla, że sprawy o odszkodowanie z zakresu prawa pracy nie różnią się od innych spraw cywilnych o charakterze odszkodowawczym i należą do spraw długotrwałych i czasochłonnych. Tymczasem kwestionowany przepis ustanawia stawkę minimalną - za udzielenie pomocy prawnej w wymienionych w nim sprawach z zakresu prawa pracy - w kwocie 60 zł. Zdaniem skarżącej, koszty zastępstwa procesowego zasądzone w sprawie, powinny zostać obliczone na zasadach określonych w § 12 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia, na mocy którego wynagrodzenie za odszkodowanie inne niż wymienione w pkt 4 tego paragrafu wynosi 75 % stawki obliczonej na podstawie § 6 od wartości odszkodowania, będącego przedmiotem sprawy.
Kwestionowany przepis narusza - zdaniem skarżącej – konstytucyjne prawo do sądu. Nie można bowiem uznać za sprawiedliwe, rozpatrzenie sprawy w sytuacji, gdy strona, w sprawie z zakresu prawa pracy, wygrywając wszczęty przez siebie spór i ponosząc przy tym niemożliwe do oszacowania na początku postępowania sądowego koszty pomocy prawnej udzielonej jej przez profesjonalnego pełnomocnika, może uzyskać zwrot jedynie małej części tych kosztów.
Skarżąca stwierdziła ponadto, że w postępowaniu sądowym w sprawach z zakresu prawa pracy pracownik jest - co do zasady - stroną słabszą. Praktyka zasądzania rażąco niskich, odbiegających od rzeczywistości kosztów postępowania stanowi dodatkowe ograniczenie prawa do sądu.
Przewodniczący składu orzekającego: sędzia TK Piotr Pszczółkowski, sprawozdawca- sędzia TK Lech Morawski.