Wybór sędziów Trybunału Konstytucyjnego U 1/17
13 lipca 2017 r. o godz. 10:00 Trybunał Konstytucyjny rozpozna wniosek Prokuratora Generalnego w sprawie wyboru sędziów Trybunału Konstytucyjnego.
Trybunał Konstytucyjny orzeknie w sprawie zgodności:
1) uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 26 listopada 2010 roku w sprawie wyboru sędziów Trybunału Konstytucyjnego – z art. 194 ust. 1 i art. 7 konstytucji;
2) § 1 powyższej uchwały Sejmu RP – z art. 194 ust. 1 konstytucji;
3) § 2 powyższej uchwały Sejmu RP - z art. 194 ust. 1 konstytucji.
Zdaniem Prokuratora Generalnego procedura wydania kwestionowanej uchwały,
przeczy wymaganemu przez art. 194 ust. 1 konstytucji wyborowi indywidualnemu, ze względu na sposób głosowania. Indywidualny wybór do składu Trybunału Konstytucyjnego jest konsekwencją indywidualnej kadencji sędziów Trybunału i oznacza, że każdy kandydat musi otrzymać ustawowo określoną większość głosów w Sejmie. W rezultacie nie jest możliwe głosowanie na listy kandydatów (en bloc), jeżeli do obsadzenia jest kilka stanowisk sędziowskich. Indywidualny charakter wyboru sędziego TK wymaga, aby odnośnie do każdego ze zwalnianych stanowisk sędziowskich w TK odbyły się odrębne głosowania. Wnioskodawca uważa, że każdy sędzia Trybunału musi być wybierany przez Sejm RP w oddzielnym, indywidualnym głosowaniu, w drodze odrębnej uchwały.
Analiza procedury wyboru na stanowiska sędziów TK: Stanisława Rymara, Piotra Tulei oraz Marka Zubika wskazuje zdaniem Prokuratora Generalnego, że głosowanie nad wyborem tych osób odbyło się łącznie, w sposób określany często jako wybór zblokowany. Spośród pięciu kandydatów umieszczonych na jednej liście wybrano trzech (gdyż do obsadzenia były trzy stanowiska) uzyskujących najwięcej głosów. Zdaniem wnioskodawcy nie wiadomo było zatem, która osoba jest wybierana na miejsce którego z ustępujących sędziów TK.
W ocenie Prokuratora Generalnego również § 1 kwestionowanej uchwały jest niezgodny z konstytucją, gdyż nie można wywieść, która z osób została wybrana na które wakujące miejsce w Trybunale Konstytucyjnym. W związku z tym nie można w tym przypadku mówić o wyborze indywidualnym, którego wymaga art. 194 ust. 1 konstytucji. Wnioskodawca podkreślił, że § 1 wyraźnie wskazuje 3 nazwiska osób wybranych na stanowiska sędziów Trybunału Konstytucyjnego. Nie zostało wskazane, na które z wakujących miejsc zostały wybrane poszczególne osoby. Uchwałodawca nie zdecydował się również wskazać tych osób w odrębnych paragrafach, przez co mógł zaakcentować indywidualny charakter ich wyboru. W ten sposób jedynie potwierdzono brak indywidualności wyboru danego sędziego TK – podkreśla Prokurator Generalny.
Zdaniem wnioskodawcy § 2 kwestionowanej uchwały przez to, że wyznaczył wspólnie datę początku kadencji wszystkich osób w tym akcie wymienionych, jest niezgodny z konstytucją. Kadencja poszczególnych sędziów nie została zindywidualizowana, czego wymaga art. 194 ust. 1 konstytucji. W ocenie Prokuratora Generalnego usprawiedliwieniem dla sposobu sformułowania kwestionowanej jednostki redakcyjnej uchwały z 26 listopada 2010 r. nie może być fakt, że nominalnie kadencja poszczególnych osób miała się rozpocząć tego samego dnia. Konstytucja RP wymaga bowiem, by wobec każdego sędziego TK kadencję tę wskazywać indywidualnie. Musi ona być zatem powiązana z nazwiskiem konkretnej osoby wybranej na stanowisko sędziego TK, a nie podana wspólnie dla całej grupy wybranych osób, o czym świadczy użyta w uchwale liczba mnoga.
W ocenie wnioskodawcy naruszenie konstytucyjnych przepisów dotyczących wyboru sędziów TK jest jednocześnie wyjściem Sejmu (organu władzy publicznej) poza granice prawa, co narusza konstytucyjną zasadę legalizmu.
Przewodniczącym składu orzekającego będzie prezes TK Julia Przyłębska, sprawozdawcą będzie sędzia TK Mariusz Muszyński.