Określenie podstawy, sposobu obliczenia oraz wysokości opłaty koncesyjnej wnoszonej przez przedsiębiorstwo energetyczne SK 55/22
7 sierpnia 2025 r. o godz. 11:00 Trybunał Konstytucyjny rozpozna skargę konstytucyjną dotyczącą określenia podstawy, sposobu obliczenia oraz wysokości opłaty koncesyjnej wnoszonej przez przedsiębiorstwo energetyczne.
Trybunał Konstytucyjny dokona kontroli zgodności „§ 1 ust. 1 w związku z § 2 oraz § 1 ust. 2 w związku z załącznikiem do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 5 maja 1998 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki corocznych opłat wnoszonych przez przedsiębiorstwa energetyczne, którym została udzielona koncesja” w zakresie, w jakim „naruszają własność (prawo własności) poprzez określenie podstawy obliczenia opłaty koncesyjnej wnoszonej przez przedsiębiorstwo energetyczne, sposobu obliczenia wysokości tej opłaty oraz samą jej wysokość wbrew zasadzie wyrażonej we wskazanych [poniżej] wzorcach konstytucyjnych, iż ingerencja w prawo własności w drodze nakładania danin publicznych wymaga ustalenia wszystkich elementów obowiązku daninowego w drodze ustawy”, z art. 31 ust. 3 i art. 64 ust. 1 i 3 oraz art. 217 w związku z art. 21 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (dalej: URE) po przeprowadzeniu wszczętego z urzędu postępowania administracyjnego w sprawie obliczenia opłaty koncesyjnej, określił dla Skarżącej coroczną opłatę, którą należało obliczyć i wnieść na rachunek URE z tytułu koncesji w zakresie obrót paliwami ciekłymi. Ze względu na to, ze Prezes URE nie posiadał danych niezbędnych do zastosowania jednej z metod oszacowania podstawy opodatkowania określonych w art. 23 § 3 Ordynacji podatkowej, podstawę opłaty oszacował na podstawie złożonego przez Skarżącą formularza opłaty koncesyjnej za 2011 r. z uwzględnieniem kwoty przychodu osiągniętego przez spółkę w 2010 r. oraz średniorocznego wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w latach 2011 - 2014. Skarżąca wniosła odwołanie od tej decyzji do sądu okręgowego, który oddalił odwołanie od zaskarżonej decyzji Prezesa URE. Od powyższego wyroku Skarżąca złożyła apelację, którą sąd apelacyjny oddalił.
Skarżąca wskazuje, że opłata koncesyjna ma charakter daniny publicznej. Zdaniem Skarżącej niezależnie, czy będziemy mieli do czynienia z podatkiem, czy też inną daniną publiczną, o której mowa w art. 217 Konstytucji, ustawodawcę wiąże tzw. reżim ustawy daninowej, tj. obowiązek nie tylko nałożenia daniny publicznej w drodze ustawy, ale i ustawowego określenia jej konstrukcji prawnej. W ocenie Skarżącej, mimo że w 2015 r. istniał obowiązek wnoszenia opłaty koncesyjnej, to z uwagi na brak ustawowych podstaw do jej obliczenia: był on niewykonalny. Decyzja Prezesa URE zawierała obliczenie opłaty koncesyjnej wykorzystujące przepisy rozporządzenia nie tylko co do podstawy obliczenia tej opłaty i stosowanej stawki, ale i co do jej granic, przez co naruszała zdaniem Skarżącej art. 217 Konstytucji, który zobowiązuje ustawodawcę do nakładania danin publicznych w drodze ustawy.
Skarżąca podkreśla, że co prawda kwestionowane przepisy już nie obowiązują, ale zawierały one treści normatywne odnoszące się do sfery praw i wolności chronionych konstytucyjnie. Obecnie, jak zaznacza Skarżąca, nie istnieje żaden inny instrument prawny mogący spowodować zmianę ukształtowanej definitywnie sytuacji, a wyeliminowanie danego przepisu z systemu prawnego będzie stanowić skuteczny środek przywracający ochronę praw naruszonych obowiązywaniem kwestionowanej regulacji prawnej.
Skład orzekający Trybunału Konstytucyjnego: sędzia TK Stanisław Piotrowicz - przewodniczący, prezes TK Bogdan Święczkowski - sprawozdawca, sędzia TK Jarosław Wyrembak.