Ustawa o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa Kp 2/24
5 czerwca 2025 r. o godz. 12:00 Trybunał Konstytucyjny rozpozna wniosek Prezydenta RP dotyczący ustawy o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa.
Trybunał Konstytucyjny dokona kontroli zgodności ustawy z dnia 12 lipca 2024 r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa:
I. w całości z art. 7 w związku z art. 4 ust. 2 w związku z art. 104 ust. 1 w związku z art. 96 ust. 1 Konstytucji RP;
II. art. 2 ust. 2 z art. 187 ust. 1 pkt 2 i ust. 4 w związku z art. 32; art. 179 w związku z art. 144 ust. 3 pkt 17 oraz w związku z art. 10 ust. 1; art. 178 ust. 1; art. 173; art. 7 Konstytucji RP;
III. art. 3 z art. 2 oraz art. 187 ust. 3 w związku z art. 187 ust. 1 pkt 2 Konstytucji RP;
IV. art. 1 pkt 3 w zakresie dodawanych art. III ust. 8-10 oraz art. lit ust. 1-4 z art. 184 w związku z art. 177 oraz w związku z art. 183 ust. 2 i art. 45 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP.
1.1. Prezydent RP (dalej: Wnioskodawca) zakwestionował zgodność całej ustawy o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa z Konstytucją RP. Wnioskodawca wskazuje, że Marszałek Sejmu podjął działania, które doprowadziły do trwałego wykluczenia z prac Sejmu dwóch posłów (Mariusza Kamińskiego i Macieja Wąsika), co spowodowało, że organ procedujący w tak ukształtowanym składzie nie może być zakwalifikowany jako Sejm w rozumieniu konstytucyjnym (art. 96 ust. 1 Konstytucji) i skutkuje to w ocenie Wnioskodawcy naruszeniem zasady legalizmu wyrażonej w art. 7 Konstytucji.
1.2. Zdaniem Wnioskodawcy, rozwiązanie przyjęte w art. 2 ust. 2 kwestionowanej ustawy, dotyczące biernego prawa wyborczego pewnej grupy sędziów, budzi poważne wątpliwości konstytucyjne i nie uwzględnia dotychczasowych standardów konstytucyjnych, jakie zostały ukształtowane w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego związanych między innymi z: biernym prawem wyborczym sędziów do KRS, niedopuszczalnością kwestionowania prerogatywy Prezydenta do powołania osoby do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego oraz zasadą niezawisłości sędziowskiej, a także równoważenia się władz oraz legalizmu.
1.3. Wnioskodawca zakwestionował również zgodność z przepisami Konstytucji art. 3 kwestionowanej ustawy. W jego ocenie regulacja ta oznacza, że ustawodawca dąży do przerwania obecnie trwającej kadencji członków KRS powołanych do Rady. Zdaniem Wnioskodawcy, przyjęcie stanowiska o nieskutecznym objęciu mandatu na podstawie obowiązującej obecnie normy art. 9a ustawy o KRS oznaczałoby podważenie skuteczności uchwał podejmowanych przez obecny skład Rady. To otworzyłoby drogę do podważenia istnienia ponad trzech tysięcy powołań sędziów i asesorów dokonanych z udziałem KRS w latach 2018-2024, a nawet do złożenia ich z urzędu w drodze decyzji większości parlamentarnej w drodze ustawy. Jak wskazuje Wnioskodawca, mogłoby to prowadzić do kwestionowania ważności milionów wydanych przez tych sędziów i asesorów orzeczeń, co jest niezgodne z zasadą zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa wynikającą z art. 2 Konstytucji.
1.4. Wnioskodawca wskazuje, że przyjęty w zaskarżonej ustawie model postępowania, który zakłada, że w odniesieniu do uchwał Państwowej Komisji Wyborczej dotyczących weryfikacji prawidłowości zgłoszeń na członków Rady oraz ustalenia wyników wyboru członków Rady, przysługuje odpowiednio skarga lub protest do Naczelnego Sądu Administracyjnego, może przeczyć zasadom określającym kognicję sądów powszechnych i sądów administracyjnych oraz prawa do sądu.
Pełny skład orzekający Trybunału Konstytucyjnego: prezes TK Bogdan Święczkowski - przewodniczący, sędzia TK Krystyna Pawłowicz - sprawozdawca.