Wysokość wynagrodzenia radcy prawnego jako kuratora ustanowionego w sprawie cywilnej dla strony nieznanej z miejsca pobytu SK 89/22
23 kwietnia 2025 r. o godz. 12:30 Trybunał Konstytucyjny ogłosi orzeczenie wydane w sprawie skargi konstytucyjnej G. D. dotyczącej wysokości wynagrodzenia radcy prawnego jako kuratora ustanowionego w sprawie cywilnej dla strony nieznanej z miejsca pobytu.
Trybunał Konstytucyjny dokona kontroli zgodności § 1 ust. 1 i 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 9 marca 2018 r. w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia
i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej „w zakresie, w jakim przewidują, że wysokość wynagrodzenia kuratora ustanowionego dla strony w sprawie cywilnej ustala się w kwocie nieprzekraczającej 40% stawek minimalnych za czynności radców prawnych określonych w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie art. 223 ust. 3 ustawy z dnia 6 lipca 1 982 r. o radcach prawnych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1870 i 2400 oraz z 2018 r. poz. 138), nie mniej niż 60 zł, a jej podwyższenie, lecz do kwoty nieprzekraczającej pełnej opłaty minimalnej, uzależnione jest od uwzględnienia przez Sąd orzekający przesłanek określonych w 1 ust. 3 ww. rozporządzenia”, z art. 32 ust. 1 zdanie drugie oraz art. 64 ust. 2 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
Skarżący został ustanowiony kuratorem dla nieznanego z miejsca pobytu pozwanego w sprawie z powództwa o zapłatę wytoczonego przez P. Bank Hipoteczny SA. Sąd okręgowy przyznał Skarżącemu, jako radcy prawnemu występującemu w sprawie w charakterze kuratora procesowego, wynagrodzenie. Sąd wskazał, że wysokość wynagrodzenia kuratora odpowiadała 40% wynagrodzenia pełnomocnika. Od powyższego wyroku została wniesiona apelacja. Sąd apelacyjny zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że kwotę ustanowionego wynagrodzenia podwyższył i przyznał Skarżącemu od Skarbu Państwa — sądu okręgowego wynagrodzenie kuratora dla nieznanego z miejsca pobytu pozwanego.
W ocenie Skarżącego kwestionowane przepisy naruszają konstytucyjną zasadę równości wobec prawa poprzez przyznanie Skarżącemu (radcy prawnemu) wynagrodzenia za pełnienie funkcji kuratora pozwanego nieznanego z miejsca pobytu przed sądami obu instancji, które stanowiło część wynagrodzenia pełnomocnika powoda (radcy prawnego) za obie instancje. Natomiast zdaniem Skarżącego sytuacja procesowa reprezentantów stron była taka sama, a nakład pracy Skarżącego jako kuratora był nie tylko taki sam jak pełnomocnika powoda, ale nawet większy, ponieważ poza udziałem w rozprawie podejmował on działania zmierzające do ustalenia aktualnego miejsca pobytu pozwanego.
Kwestionowane przepisy, w ocenie Skarżącego, naruszają również zasadę ochrony praw majątkowych (art. 64 ust. 2 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji) w postaci prawa do pełnego wynagrodzenia (w stawce minimalnej należnej profesjonalnemu pełnomocnikowi za reprezentację procesową) poprzez wprowadzenie w drodze norm podustawowych regulacji obniżających co do zasady to wynagrodzenie do kwoty nie większej niż 40% stawki minimalnej. Ponadto kwestionowane przepisy, zdaniem Skarżącego, uzależniają przyznanie wynagrodzenia w większej wysokości (ale nie większej niż 100% stawki minimalnej) od spełnienia dodatkowych, nieostrych kryteriów, które w odniesieniu do radcy prawnego z wyboru uzasadniałyby przyznanie mu wynagrodzenia w stawce powyżej minimalnej, co także wskazuje na naruszenie zasady równości wobec prawa podmiotów podobnych (art. 32 ust. 1 zd. 2 Konstytucji).
Skład orzekający Trybunału Konstytucyjnego: sędzia TK Zbigniew Jędrzejewski - przewodniczący, sędzia TK Jarosław Wyrembak - sprawozdawca, wiceprezes TK Bartłomiej Sochański.