Podatek akcyzowy SK 16/17
Data: 2 VII 2019 godz.: 14.33
3 lipca 2019 r. o godz. 11:30 Trybunał Konstytucyjny ogłosi orzeczenie w sprawie skargi konstytucyjnej spółki jawnej dotyczącej podatku akcyzowego.
Trybunał Konstytucyjny ogłosi orzeczenie w sprawie zgodności art. 65 ust. 1a pkt 2 ustawy z dnia 23 stycznia 2004 r. o podatku akcyzowym w związku z art. 2 ustawy z 28 lipca 2005 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym z art. 64 ust. 1 i 3 w związku z art. 2 oraz art. 84 Konstytucji RP.
Naczelnik Urzędu Celnego przeprowadził w spółce kontrolę podatkową w zakresie wywiązywania się przez nią z obowiązków podatkowych w podatku akcyzowym przy sprzedaży oleju opałowego na cele grzewcze. Organ ustalił, że spółka nie posiada oświadczeń nabywców o przeznaczeniu kupowanego oleju na cele grzewcze oraz że sprzedawała olej opałowy ciężki za pomocą odmierzaczy paliw ciekłych. W związku z ustalonym stanem faktycznym Naczelnik Urzędu Celnego określił skarżącej wysokość zobowiązania podatkowego w podatku akcyzowym w skontrolowanym okresie. Po rozpatrzeniu odwołania skarżącej Dyrektor Izby Celnej utrzymał w mocy rozstrzygnięcie organu I instancji. Na powyższą decyzję skarżąca wniosła skargę. Wojewódzki Sąd Administracyjny oddalił skargę spółki, a następnie Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną skarżącej.
Skarżąca spółka wskazuje, że z uwagi na wejście w życie przepisu art. 65 ust. la pkt 2 ustawy z 2004 r. o podatku akcyzowym bez zachowania vacatio legis, jako podatnik podatku akcyzowego w związku z prowadzoną działalnością w zakresie obrotu wyrobami akcyzowymi, nie mogła w odpowiednim czasie uzyskać informacji, że dotychczas niekwestionowany sposób sprzedaży ciężkiego oleju opałowego za pomocą odmierzaczy paliw ciekłych został objęty nową, bardzo wysoką stawką podatku akcyzowego.
Skarżąca wskazuje, że w kwestionowanej regulacji ustawodawca odszedł od pośredniego i konsumpcyjnego charakteru podatku akcyzowego, w wyniku czego sprzedawca ciężkich olejów opałowych, a nie ich nabywca, został obciążony wielokrotnie podwyższoną stawką tego podatku, ponosząc z tego tytułu odpowiedzialność podatkową całym swoim majątkiem. Skarżąca zwróciła ponadto uwagę, iż sprzedawała ciężki olej opałowy z zastosowaniem obniżonej stawki akcyzy, działając w niewiedzy co do zmienionego stanu prawnego, usprawiedliwionej sposobem wejścia w życie przepisu art. 65 ust. la pkt 2 ustawy z 2004 r. o podatku akcyzowym, tj. bez zachowania vacatio legis. W związku z tym nie miała podstaw do ustalenia nowej ceny oleju uwzględniającej podwyższoną stawkę akcyzy, jak również do odstąpienia od jego sprzedaży za pomocą odmierzaczy paliw ciekłych. Taka zmiana przepisów, zdaniem skarżącej spółki, narusza art. 64 ust. 1 i 3 Konstytucji.
Według skarżącej, wejście w życie kwestionowanego przepisu bez zachowania vacatio legis spowodowało naruszenie zasady ochrony interesów jednostki w toku, wynikającej z zasady bezpieczeństwa prawnego obywateli oraz zasady zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa. Skarżąca wskazuje, że w odniesieniu do zobowiązań w podatku akcyzowym, za okres przeprowadzonej u niej kontroli, nie został spełniony wymóg wynikający z art. 84 Konstytucji, zgodnie z którym, zainteresowani powinni znać dokładną treść i wysokość ciążących na nich obowiązków daninowych w chwili nastąpienia zdarzeń powodujących ich powstanie z mocy prawa.
W ocenie skarżącej, przepis art. 65 ust. la ustawy z 2004 r. o podatku akcyzowym ma charakter sankcyjny. Wprowadza bowiem, z dniem ogłoszenia ustawy zmieniającej w Dzienniku Ustaw, stawkę podatku akcyzowego w wysokości 1 800 zł od 1000 kg ciężkiego oleju, co stanowi 30-krotność obowiązującej stawki dla takiego oleju przeznaczonego na cele opałowe. Podwyżka kwoty podatku jest zaś najbardziej typową formą sankcji podatkowej. W tym kontekście skarżąca spółka wskazuje, iż realizacja odpowiedzialności podatkowej związanej z sankcyjną stawką podatku akcyzowego nie może się odbywać w sytuacji, gdy adresat normy prawnej nie mógł jej znać. Skarżąca podnosi, że zaskoczenie podatnika nowymi przepisami jest naruszeniem bezpieczeństwa prawnego, pewności prawa oraz zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa.
Zgodnie z przyjętą konstrukcją podatku akcyzowego, podatek akcyzowy od sprzedaży ciężkiego oleju opałowego obciąża konsumenta. Tymczasem obciążenie, zgodnie z art. 65 ust. la pkt 2 ustawy z 2004 r. o podatku akcyzowym, podwyższoną stawką podatku akcyzowego sprzedawcy ciężkiego oleju opałowego stanowi odejście od generalnych założeń opodatkowania konsumpcji wyrobu akcyzowego. Nastąpiło przy tym z dniem wejścia w życie tego przepisu, w sytuacji gdy ustawodawca miał świadomość, że sprzedaż oleju opałowego za pomocą odmierzaczy paliw ciekłych podlegała zawsze stawce obniżonej podatku akcyzowego. Zdaniem skarżącej jest to niezgodne z konstytucyjną zasadą powszechności opodatkowania, wyrażoną w art. 84 Konstytucji.
Przewodniczącym składu orzekającego będzie sędzia TK Piotr Tuleja, sprawozdawcą będzie sędzia TK Stanisław Rymar.