Zróżnicowanie prawa do świadczenia przedemerytalnego w zależności od tego, czy okresy uprawniające do tego świadczenia są przerywane bądź nieprzerwane SK 109/20
Data: 23 VI 2022 godz.: 11.04
13 grudnia 2022 r. o godz. 12:00 Trybunał Konstytucyjny ogłosi orzeczenie w sprawie skargi konstytucyjnej K. K. dotyczącej zróżnicowania prawa do świadczenia przedemerytalnego w zależności od tego, czy okresy uprawniające do tego świadczenia są przerywane bądź nieprzerwane.
Trybunał Konstytucyjny dokona kontroli zgodności § 31 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe w zakresie, w jakim "przepis ten powoduje zróżnicowanie prawa do świadczenia przedemerytalnego w zależności od tego, czy okresy uprawniające do tego świadczenia są przerywane bądź nieprzerwane" z art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji RP.
Skarżący wystąpił do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (dalej: ZUS) o przyznanie prawa do świadczenia przedemerytalnego. ZUS odmówił prawa do takiego świadczenia z uwagi na fakt, iż skarżący nie udowodnił wymaganego stażu pracy. W uzasadnieniu decyzji ZUS wskazał, że posiada on staż pracy w wymiarze 39 lat, miesięcy i dni, tj. niższym niż przewidziany w art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych. W związku z powyższym skarżący złożył odwołanie, które sąd okręgowy oddalił wyjaśniając, że nie sposób podzielić stanowiska skarżącego, według którego np. miesiąc sierpień to, w rozumieniu § 31 rozporządzenia w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe, jeden miesiąc i jeden dzień, a miesiąc luty to nie pełny miesiąc, lecz 28 dni. Sformułowane na tle tego przepisu założenie, zgodnie z którym miesiąc ma 30 dni dotyczy bowiem jedynie przeliczenia wymiaru dni, w których są wyrażone niepełne miesiące. Od powyższego rozstrzygnięcia skarżący wniósł apelację, która została oddalona przez sąd apelacyjny.
Zdaniem skarżącego § 31 rozporządzenia w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe narusza konstytucyjne prawo do równego traktowania wobec prawa oraz zakaz dyskryminacji z jakiejkolwiek przyczyny (art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji RP). Skarżący wskazuje, że nieprzerwane okresy składkowe i nieskładkowe przeliczane są na miesiące i lata mniej korzystnie, niż bardziej <rozczłonkowane> okresy dowolnej innej osoby. Tworzy to sytuację, w której przy identycznej liczbie dni okresów składkowych i nieskładkowych jedna osoba otrzymuje prawo do świadczenia przedemerytalnego, a inna jest prawa tego pozbawiona. Sytuacja ta zdaniem skarżącego nie znajduje żadnego racjonalnego uzasadnienia przez co jest niezgodna z Konstytucją.
W ocenie skarżącego, sądy obu instancji nie zgodziły się ze stanowiskiem, że kwestionowana regulacja powinna być interpretowana w sposób wykluczający dyskryminację osób posiadających nieprzerwane okresy składkowe i nieskładkowe. Oczywistą dyskryminacją zdaniem skarżącego będzie bowiem traktowanie okresów składkowych, nieskładkowych i uzupełniających w sposób odmienny w zależności od tego, czy są one nieprzerwane czy <rozczłonkowane> w sposób premiujący ubezpieczonych posiadających te drugie. Nie ma bowiem w ocenie skarżącego żadnego powodu, by uważać, że dwie osoby posiadające tą sama łączną liczbę dni okresów składkowych, nieskładkowych i uzupełniających mają różną liczbę lat/ miesięcy i dni, w zależności od tego czy ich okresy są nieprzerwane czy przerywane.
W ocenie skarżącego zróżnicowanie takie prowadzić będzie do szczególnie rażącego pokrzywdzenia niektórych osób. Przeliczenie okresów w sposób opisany w § 31 rozporządzenia w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe prowadzi, zdaniem skarżącego, do pozbawienia prawa do świadczenia przedemerytalnego z powodu braku wymaganego 40-lecia okresów składkowych, nieskładkowych i uzupełniających. Przeliczenie sumy dni na lata i miesiące, przy konsekwentnym przyjęciu, że miesiąc stanowi zawsze i tylko 30 dni, a rok 12 tak rozumianych miesięcy oznacza, że ubezpieczony posiada 40 lat, 6 miesięcy i dni okresów składkowych i nieskładkowych, co pozwoliłoby mu na przyznanie prawa do świadczenia przedemerytalnego. Przeliczenie w sposób opisany w kwestionowanej regulacji powoduje natomiast pozbawienie tego prawa – podkreśla skarżący.
Skład orzekający Trybunału Konstytucyjnego: sędzia TK Zbigniew Jędrzejewski - przewodniczący, sędzia TK Andrzej Zielonacki - sprawozdawca, sędzia TK Michał Warciński.