Przedawnienie, prawo własności. SK 40/12
Data: 8 X 2013 godz.: 0.00
8 października 2013 r. o godz. 9.00 Trybunał Konstytucyjny rozpozna połączone skargi konstytucyjne spółki z o.o. dotyczące stosowania hipoteki przymusowej podczas kontroli podatkowej.
Trybunał Konstytucyjny orzeknie w sprawie zgodności:
- art. 70 § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku - Ordynacja podatkowa, w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2002 roku (obecnie art. 70 § 8) z art. 64 ust. 2 konstytucji oraz z art. 32 ust. 1 w zw. z art. 64 ust. 1 konstytucji;
- art. 33 § 2 w związku z art. 33 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku - Ordynacja podatkowa z art. 45, art. 64 ust. 3 w związku z art. 31 ust. 3 oraz art. 64 ust. 3 w związku z art. 2 konstytucji.
Na podstawie postanowienia Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej wobec skarżącej spółki zostało wszczęte postępowanie kontrolne w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych. Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej wystąpił do Naczelnika Urzędu Skarbowego o dokonanie zabezpieczenia na majątku skarżącej spółki, zobowiązania podatkowego. Naczelnik Pierwszego Wielkopolskiego Urzędu Skarbowego zabezpieczył przybliżoną kwotę niezapłaconego zobowiązania podatkowego oraz kwotę odsetek wyliczoną na dzień wydania decyzji - z uwagi na uzasadnione obawy, że przyszłe zobowiązanie podatkowe nie zostanie wykonane. Dyrektor Izby Skarbowej utrzymał w mocy powyższą decyzję organu podatkowego pierwszej instancji. Wojewódzki Sąd Administracyjny oddalił skargę skarżącej spółki na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej. Od wyroku WSA skarżąca spółka złożyła skargę kasacyjną, którą NSA oddalił.
Zdaniem skarżącej spółki przepisy określające termin przedawnienia zobowiązania podatkowego wskazują zakres ochrony praw podatnika, w szczególności własności i innych praw majątkowych, przed władczą ingerencją organów państwa. W sytuacji, gdy na majątku podatnika zostanie dokonane zabezpieczenie rzeczowe zobowiązań podatkowych, przestaje mu przysługiwać ochrona wynikająca z art. 70 § 1 Ordynacji podatkowej (dalej: O.p.) regulującego termin przedawnienia zobowiązań podatkowych.
W ocenie skarżącej - z uwagi na treść art. 70 § 6 O.p. - własność i inne prawa majątkowe podatników nie podlegają równej ochronie prawnej. Mniejszy zakres ochrony przysługuje składnikom majątkowym o znacznej wartości, pozwalającej na pełne zaspokojenie z przedmiotu zabezpieczenia po upływie terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego. Mniejszy zakres ochrony przysługuje również tym składnikom majątkowym, które mogą zostać objęte zabezpieczeniem, w przeciwieństwie do majątku obrotowego, któremu przysługuje większa ochrona prawna, co jest niezgodne z art. 64 ust. 2 konstytucji.
Na podstawie art. 33 O.p., organy podatkowe mają prawo stosować instytucję zabezpieczenia do dwóch rodzajów należności, tj. zobowiązań podatkowych przed upływem terminu ich płatności oraz należności, w stosunku do których nie została wydana decyzja ustalająca wysokość zobowiązania podatkowego, określająca wysokość zobowiązania bądź określająca zwrot podatku. W tym drugim przypadku organy podatkowe mogą dokonać zabezpieczenia zobowiązania przed wydaniem decyzji określającej wysokość zobowiązania, jeżeli toczy się postępowanie podatkowe lub postępowanie kontrolne (art. 33 § 2 O.p.) oraz zachodzi uzasadniona obawa, że zobowiązanie nie zostanie wykonane.
W ocenie skarżącej spółki, pojęcie "uzasadniona obawa", użyte w art. 33 § 1 O.p., ma charakter nieostry i nie zostało w ustawie zdefiniowane. Ustawodawca dokonał jedynie w pewnym zakresie przybliżenia jego treści poprzez podanie przykładów. Art. 33 § 2 w zw. z art. 33 § 1 Op. w zakresie, w jakim przyznaje organom podatkowym prawo do zabezpieczenia zobowiązań podatkowych poprzez odwołanie się do klauzuli generalnej zawierającej znaczny zakres luzu decyzyjnego narusza zdaniem skarżącej postanowienia konstytucji. Taki bowiem sposób uregulowania w ustawie kompetencji do ingerencji w prawo własności jest sprzeczny z art. 64 ust. 3 konstytucji - podkreśla skarżąca spółka.
Rozprawie będzie przewodniczyła sędzia TK Teresa Liszcz, sprawozdawcą będzie sędzia TK Wojciech Hermeliński.