Podstawa dopuszczalności sądowego dochodzenia roszczenia odszkodowawczego SK 51/04
Data: 18 VI 2008 godz.: 0.00
18 czerwca 2008 r. o godz. 12.30 Trybunał Konstytucyjny rozpoznawał skargę konstytucyjną Krzysztofa P., Marii U., Cecylii G. dotyczącą podstawy dopuszczalności sądowego dochodzenia roszczenia odszkodowawczego.
Trybunał wyznaczył termin rozprawy na 21 października, godz. 11.00.
Trybunał Konstytucyjny orzeknie w sprawie zgodności art. 160 § 4 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 roku - Kodeksu postępowania administracyjnego w zakresie, w jakim nie uznaje za odmowę przyznania odszkodowania nie wydanie decyzji w ściśle określonym ustawą terminie od dnia wniesienia żądania przez stronę z art. 2, art. 32 ust. 1, art. 45 ust. 1 Konstytucji oraz z art. 6 ust. 1 zdanie 1 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności w związku z art. 91 ust. 2 Konstytucji.
Skarga konstytucyjna powstała na tle następującego stanu faktycznego. Skarżący wystąpili z wnioskiem o odszkodowanie z tytułu stwierdzenia nieważności decyzji administracyjnych o przejściu na własność Państwa w 1963 r. prowadzonego przez nich przedsiębiorstwa.
W tej sprawie zwrócili się w 1995 r. do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz do Ministra Gospodarki. Skarżący otrzymali odmowę wypłaty odszkodowania w postaci pisma, które nie miało formy decyzji administracyjnej. W tej sytuacji odwołali się do sądu okręgowego o zasądzenie odszkodowania. Powództwo zostało oddalone, gdyż zdaniem sądu pismo otrzymane przez skarżących nie miało formy decyzji administracyjnej. Z tej samej przyczyny sąd apelacyjny oddalił apelację. Następnie, po rozpoznaniu kasacji, Sąd Najwyższy uchylił oba wyroki i odrzucił pozew. Sąd uznał, że warunkiem koniecznym otwarcia drogi sądowej o odszkodowanie od Skarbu Państwa jest wydanie przez organ administracji rozstrzygnięcia w formie decyzji administracyjnej. Niewydanie decyzji należy traktować jako bezczynność organu, którą strony mogą zaskarżyć w trybie przewidzianym w kodeksie postępowania administracyjnego. Dopiero po wyczerpaniu tego trybu strony mogą zwrócić się do sądu o przyznanie odszkodowania.
Zdaniem skarżących tak sformułowana procedura, której podstawą jest kwestionowany przez nich przepis art. 160 § 4 kodeksu postępowania administracyjnego, narusza konstytucyjną zasadę demokratycznego państwa prawnego, zasadę równości, zasadę prawa do sądu i rozpatrzenia sprawy bez zbędnej zwłoki oraz prawo do rzetelnego procesu sądowego. Skarżący zarzucili, że postępowanie administracyjne w sprawie przyznania odszkodowania od Skarbu Państwa nie może trwać bez ograniczeń, a termin załatwienia sprawy nie powinien być uzależniony od wyłącznej woli organu administracyjnego. Ustawodawca powinien tak skonstruować przepisy, aby organ załatwiający sprawę nie miał dowolności w zakresie trwania postępowania administracyjnego. Ponadto, w ocenie skarżących, konieczność wyczerpania trybu postępowania administracyjnego w przypadku bezczynności organu powoduje zbędną zwłokę w postępowaniu i opóźnia możliwość dochodzenia odszkodowania przed sądem powszechnym.
Rozprawie będzie przewodniczył prezes TK Bohdan Zdziennicki, a sprawozdawcą będzie sędzia TK Stanisław Biernat.