Samowola budowlana - obowiązek opłaty legalizacyjnej P 27/05
Data: 18 X 2006 godz.: 0.00
18 października 2006 r. o godz. 14.00 Trybunał Konstytucyjny rozpozna pytanie prawne Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu dotyczące samowoli budowlanej - obowiązku opłaty legalizacyjnej.
Trybunał Konstytucyjny orzeknie w sprawie zgodności art. 7 ust. 2 ustawy z dnia 27 marca 2003 roku o zmianie ustawy - Prawo budowlane oraz o zmianie niektórych ustaw i art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 roku o zmianie ustawy - Prawo budowlane w zakresie, w jakim wyłączają stosowanie przepisu art. 49 ust. 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 roku - Prawo budowlane, w brzmieniu obowiązującym do dnia 10 lipca 2003 roku, do budowy obiektu budowlanego lub jego części, mimo że termin pięcioletni od zakończenia budowy upłynął do dnia 10 lipca 2003 roku z art. 2 i art. 32 Konstytucji.
Art. 49 prawa budowlanego w brzmieniu obowiązującym do 10 lipca 2003 r. umożliwiał legalizację samowoli budowlanej, bez obowiązku uiszczenia opłaty legalizacyjnej, o ile od zakończenia budowy upłynęło 5 lat, a istnienie obiektu nie naruszało przepisów o zagospodarowaniu przestrzennym. Na właścicielu spoczywał obowiązek uzyskania pozwolenia na użytkowanie obiektu. Przepisy ustawy nowelizującej wyodrębniły dwie grupy podmiotów spośród tych, którzy mogli przed 11 lipca 2003 r. uzyskać pozwolenie na użytkowanie samowolnie wybudowanego obiektu, z uwagi na spełnienie przesłanek art. 49. Pierwsza grupa to osoby, wobec których wszczęto z urzędu postępowanie zmierzające do likwidacji samowoli i wobec których wydano decyzję ostateczną. Obowiązek tych osób sprowadzał się do uzyskania pozwolenia na użytkowanie obiektu budowlanego. Grupa druga to osoby, wobec których nie wszczęto postępowania i nie wydano decyzji ostatecznej. Mogą one starać się o pozwolenie na użytkowanie samowolnie wybudowanego obiektu, ale niezależnie od spełnienia warunku zgodności z przepisami o planowaniu przestrzennym, są obligatoryjnie obciążane opłatą legalizacyjną. Jedynym kryterium tego rozróżnienia, bardzo istotnego, z uwagi na znaczną wysokość opłat legalizacyjnych, jest data wszczęcia procedury prowadzonej z urzędu wobec sprawców samowoli budowlanych. W tej właśnie grupie znalazła się Eugenia H. wobec której, z powodu dokonanej samowoli budowlanej, wszczęto postępowanie administracyjne z urzędu po dniu wejścia w życie nowelizacji. Eugenia H. wniosła prośbę do powiatowego inspektora nadzoru budowlanego o zwolnienie z opłaty legalizacyjnej w wys. 30.000 zł., niewspółmiernie wysokiej do kosztów dokonanej nadbudowy budynku gospodarczego (3.000 zł.). Jednocześnie podkreśliła fakt upłynięcia okresu 5 lat od wykonania nadbudowy, co powinno umożliwić zalegalizowanie robót na podstawie art. 49 prawa budowlanego, obowiązującego w czasie wykonywania robót. Na skutek odmowy zmiany postanowienia powiatowego inspektora nadzoru budowlanego przez wojewódzkiego inspektora nadzoru budowlanego, Eugenia H. wniosła skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego. Zdaniem wojewódzkiego sądu administracyjnego zastosowanie wobec tej samowoli przepisów umożliwiających legalizację pod warunkiem uiszczenia opłaty legalizacyjnej w oparciu o przepisy, które weszły w życie od 11 lipca 2003 r., pozostaje w sprzeczności z zasadą niedziałania prawa wstecz. Takie wybiórcze (zależne od przeprowadzenia czynności proceduralnych z urzędu) działanie prawa wstecz - zdaniem sądu - prowadzi do nieusprawiedliwionego, różnego traktowania podmiotów znajdujących się w tej samej sytuacji prawnej i jest sprzeczne z zasadą demokratycznego państwa prawnego.
Rozprawie będzie przewodniczyć sędzia TK Ewa Łętowska, a sprawozdawcą będzie sędzia TK Janusz Niemcewicz.