Zasady wypłaty świadczeń z pomocy społecznej SK 19/14
Data: 30 IX 2015 godz.: 11.57
6 października 2015 r. o godz. 13:00 Trybunał Konstytucyjny rozpozna skargę konstytucyjną B.K. dotyczącą zasad wypłaty świadczeń z pomocy społecznej.
Trybunał Konstytucyjny orzeknie w sprawie zgodności:
1. art. 36 pkt 1 pkt a) i 37 ust. 1 w związku z art. 106 ust. 3 ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej w zakresie, w jakim stanowią, iż świadczenia pieniężne z pomocy społecznej – w tym zasiłek stały – przyznaje się i wypłaca za okres miesiąca kalendarzowego, począwszy od miesiąca, w którym został złożony wniosek wraz z wymaganą dokumentacją, pomimo, że niepełnosprawność oraz trudna sytuacja materialna osoby wnioskującej o przyznanie świadczeń z pomocy społecznej trwa dłużej niż od daty złożenia wniosku o taką pomoc, a osoba wnioskująca z uwagi na nieporadność oraz przebieg procedury ustalającej stopień niepełnosprawności oraz niezdolność do pracy nie mogła złożyć skutecznie wniosku wcześniej – z art. 2 w związku z art. 67 ust. 2 i 69 konstytucji;
2. art. 8 ust. 1, ust. 3 i ust. 4 oraz 37 ust. 2 powyższej ustawy w zakresie, w jakim stanowi, iż zasiłek pielęgnacyjny jest dochodem osoby wnioskującej o świadczenia z zakresu pomocy społecznej, który jest uwzględniany przy ustalaniu prawa do świadczeń z pomocy społecznej i o którego wysokość jest pomniejszany zasiłek stały wypłacany przez pomoc społeczną – z art. 2 w związku z art. 32 ust. 1, 67 ust. 2 i 69 konstytucji.
Skarżąca prowadziła gospodarstwo domowe wraz matką, której emerytura
stanowiła źródło ich utrzymania. Po śmierci matki stała się osobą samotnie
gospodarującą i niepozostającą w żadnym zatrudnieniu. Nie posiadała również żadnego źródła dochodu. W związku z tym, zwróciła się do Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Stopniu Niepełnosprawności o uznanie jej za osobę z niepełnosprawnością w stopniu znacznym. Skarżąca złożyła wniosek o przyznanie jej stałego zasiłku z pomocy społecznej i otrzymała pozytywną decyzję. Odwołała się jednak do Samorządowego Kolegium Odwoławczego. Jej zdaniem, organ I instancji powinien był przyznać stały zasiłek od dnia powstania niepełnosprawności, a wysokość tego zasiłku została znacznie zaniżona. SKO utrzymało w mocy decyzję. Skarżąca odwołała się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego który oddalił skargę.
W opinii skarżącej kwestionowane przepisy ustawy o pomocy społecznej naruszają zasady sprawiedliwości społecznej oraz prawa osób niezdolnych do pracy i niepełnosprawnych do pomocy państwa. Przyznają bowiem świadczenia z pomocy społecznej od daty ustalenia niezdolności do pracy, a nie od daty powstania niepełnosprawności. Ponadto umniejszają świadczenia z pomocy społecznej mające służyć zaspokojeniu podstawowych potrzeb osób niezdolnych do pracy, w tym osób niepełnosprawnych.
Regulacja prawna dotycząca ustalania kryterium dochodu osoby wnioskującej o świadczenia z pomocy społecznej, jak i sposobu wyliczania wysokości przyznanych świadczeń narusza zdaniem skarżącej konstytucyjne zasady równego traktowania obywateli oraz rzetelnej legislacji. Katalog dochodów wyłączonych przy obliczeniu wysokości zasiłku stałego różnicuje osoby uzyskujące podobne świadczenia o podobnym celu, dla którego zostały przyznane. Sama tylko cykliczność dochodu - jednorazowa, czy też stała - nie może stanowić jedynego kryterium uzasadniającego wyłączenie spod tego katalogu zasiłku pielęgnacyjnego. Taka regulacja narusza również prawo do zabezpieczenia społecznego w razie pozostawania bez pracy nie z własnej woli i braku innych środków utrzymania, a także prawo osób niepełnosprawnych do pomocy państwa – podkreśla skarżąca.
Rozprawie będzie przewodniczył sędzia TK Marek Zubik, sprawozdawcą będzie sędzia TK Piotr Tuleja.