Komunikat po Drukuj

Zwolnienie od opłat sądowych P 4/04

7 września 2004 r. o godz. 12.00 Trybunał Konstytucyjny rozpoznał pytanie prawne Sądu Okręgowego w Krakowie w sprawie zgodności z Konstytucją oraz prawem międzynarodowym art. 6261 § 4 Kodeksu postępowania cywilnego, dotyczącego możliwości zwolnienia z kosztów sądowych w postępowaniu wieczystoksięgowym.

Trybunał orzekł, że art. 6261 § 4 Kodeksu postępowania cywilnego jest niezgodny z art. 45 ust. 1 Konstytucji w związku z art. 2 oraz 32 ust. 1 Konstytucji. Ponadto Trybunał postanowił umorzyć postępowanie w zakresie badania zgodności zaskarżonego przepisu z art. 6 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności.

Przedmiotem rozstrzygnięcia Trybunału był art. 6261 § 4 kodeksu postępowania cywilnego wprowadzający zasadę bezwzględnej odpłatności postępowania wieczystoksięgowego w pewnych kategoriach spraw. TK podkreślił, że w polskim systemie prawnym postępowanie wieczystkoksięgowego ukształtowane zostało jako postępowanie sądowe. Musi ono zatem odpowiadać konstytucyjnym standardom właściwym dla postępowania sądowego.

Zdaniem TK bezwzględna konieczność uiszczenia kosztów postępowania wieczystoksięgowego jest wymaganiem nadmiernym, utrudniającym dostęp do obligatoryjnej procedury wieczystoksięgowej. Oznacza to, że chociaż droga sądowa w postępowaniu wieczystoksięgowym jest formalnie otwarta dla każdego, a podjęcie postępowania o wpis do księgi wieczystej jest wręcz nakazane (pod groźbą sankcji), to osoby ubogie nie mogą zrealizować tego uprawnienia. Tym samym naruszona została konstytucyjna gwarancja prawa każdego obywatela do sądu (art. 45 ust. 1 Konstytucji).

Trybunał uznał także, że ustawodawca wprowadził istotne zróżnicowanie w zakresie konstytucyjnego prawa do sądu, traktując gorzej pewną grupę uczestników postępowania wieczystoksięgowego w porównaniu z uczestnikami innych postępowań. Ustawodawca nie wskazał uzasadnionych podstaw zróżnicowania uczestników postępowania wieczystoksięgowego pozbawiając jednych prawa do zwolnienia z kosztów, a pozostawiając to prawo innym.

Rozprawie przewodniczył sędzia TK Jerzy Ciemniewski, a sprawozdawcą była sędzia TK Ewa Łętowska.

Wyrok jest ostateczny, a jego sentencja podlega ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.