Ubezpieczenie społeczne rolników; potrącanie z wypłacanych świadczeń z ubezpieczenia zaległych składek na ubezpieczenie społeczne rolników indywidualnych i członków ich rodzin SK 28/13
Uprawnienia Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego do potrącania z wypłacanych zasiłków chorobowych składek na ubezpieczenie społeczne są zgodne z konstytucją.
31 lipca 2014 r. o godz. 9:00 Trybunał Konstytucyjny rozpoznał skargę konstytucyjną T. K. dotyczącą ubezpieczenia społecznego rolników i kwestii potrącania z wypłacanych świadczeń z ubezpieczenia zaległych składek na ubezpieczenie społeczne rolników indywidualnych i członków ich rodzin.
Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 50 ust. 1 zdanie pierwsze ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników w zakresie, w jakim uprawnia Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego do potrącania z wypłacanych zasiłków chorobowych składek na ubezpieczenie społeczne rolników, jest zgodny z art. 67 ust. 1 w związku z art. 2 konstytucji.
W pozostałym zakresie Trybunał umorzył postępowanie.
Trybunał Konstytucyjny uznał, że rozwiązanie zawarte w zaskarżonym przepisie zmierza do wyważenia interesu publicznego z interesem jednostkowym ubezpieczonego i jest spójne z podstawową zasadą ubezpieczeń społecznych, jaką jest zasada wzajemności. TK stwierdził, że w świetle brzmienia art. 67 ust. 1 konstytucji ustawodawca może uzależnić przyznanie uprawnienia do świadczenia z zabezpieczenia społecznego od uiszczania składki na to ubezpieczenie. Podkreślił, że ustawodawca nie naruszył obowiązku zapewnienia obywatelowi zabezpieczenia społecznego także z tego względu, że osoby, których zasiłek chorobowy objęty jest potrąceniem, mogą w pełni korzystać z przysługujących im możliwości starania się o świadczenia z pomocy społecznej.
Trybunał Konstytucyjny uznał też, że z punktu widzenia zasady sprawiedliwości społecznej niedopuszczalna byłaby sytuacja, w której rolnicy nieodprowadzający składki na ubezpieczenie społeczne nie ponosiliby konsekwencji swoich decyzji. Podkreślił ponadto, że ustawodawca przewiduje środki ochrony rolnika znajdującego się w trudnej sytuacji życiowej (m.in. w postaci ulg w spłacie zadłużenia lub jego umorzenia w całości lub części), co chronić może go przed potrąceniem z przysługującego mu zasiłku chorobowego zaległych składek na ubezpieczenie.
Rozprawie przewodniczył prezes TK Andrzej Rzepliński, sprawozdawcą była sędzia TK Małgorzata Pyziak – Szafnicka.