Ubezpieczenie z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej. SK 33/09
13 kwietnia 2011 r. o godz. 9.00 Trybunał Konstytucyjny rozpozna skargę konstytucyjną Magdaleny P. dotyczącą ubezpieczenia z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej.
Trybunał Konstytucyjny orzeknie w sprawie zgodności art.6 ust. 1 pkt 5 w związku z art. 9 ust. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych z art. 32 ust. 1, art. 18 oraz art. 2 i art. 71 ust. 1 i 2 konstytucji, w zakresie w jakim zaskarżone przepisy statuują pierwszeństwo ubezpieczenia z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej, w stosunku do osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą, które jednocześnie pozostają w stosunku pracy i pobierają w okresie jego trwania zasiłek macierzyński lub wychowawczy.
Skarżąca prowadziła pozarolniczą działalność gospodarczą, którą zgłosiła w ZUS, co umożliwiło objęcie jej ubezpieczeniem z tego tytułu. W okresie późniejszym podjęła zatrudnienie w innej firmie i podlegając ubezpieczeniu pracowniczemu wyrejestrowała się z ubezpieczeń społecznych z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej. Z tego tytułu opłacała jedynie składkę zdrowotną. W okresie od 7 stycznia 2003 r. do 29 kwietnia 2003 r. przebywała na urlopie macierzyńskim, a następnie od 28 kwietnia 2005 r. na urlopie wychowawczym. W tym stanie rzeczy ZUS wydał decyzję stwierdzającą, iż skarżąca podlegała ubezpieczeniom społecznym we wskazanych w niej okresach z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej, nie zaś z tytułu pozostawania w stosunku zatrudnienia i pobierania odpowiednich świadczeń podczas urlopu macierzyńskiego i wychowawczego. Skarżąca wniosła o uchylenie tej decyzji ZUS jednak sąd oddalił odwołanie oraz późniejszą apelację.
Zdaniem skarżącej kwestionowane przepisy różnicują sytuację prawną osób pozostających w stosunku zatrudnienia i pobierających w okresie jego trwania zasiłek macierzyński lub wychowawczy oraz osób w tej samej sytuacji i wykazujących jednocześnie przedsiębiorczość poprzez prowadzenie własnej działalności co jest niezgodne z konstytucyjną zasadą równości wobec prawa.
Kwestionowane przepisy stwarzają sytuację, w której ubezpieczony, pracownik prowadzący działalność gospodarczą, korzystający z urlopu macierzyńskiego i wychowawczego obowiązany jest do zapłaty składek z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej. Zdaniem skarżącej jest to przejawem nierównego traktowania przez system wskazanych wyżej dwóch grup pracowników. Ich obciążenia względem ZUS w sposób oczywisty się różnią.
W ocenie skarżącej nie jest również zrozumiałe z punktu widzenia zasad sprawiedliwości społecznej różnicowanie ubezpieczonych z punktu widzenia tego czy finansują składki samodzielnie (przedsiębiorcy), czy też są one w większości finansowane przez pracodawców. Rozróżnienie to, które daje sie wyinterpretować z przepisów regulujących zabezpieczenie społeczne wydaje sie być reliktem poprzedniego systemu społecznego, w którym osoby przedsiębiorcze prowadzące własne firmy traktowane były z nieufnością.
Rozprawie będzie przewodniczył sędzia TK Zbigniew Cieślak, sprawozdawcą będzie sędzia TK Sławomira Wronkowska-Jaśkiewicz.