Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów P 19/17
16 stycznia 2019 r. o godz. 10:00 Trybunał Konstytucyjny rozpozna pytanie prawne Sądu Apelacyjnego w Warszawie VI Wydział Cywilny dotyczące ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów.
Trybunał Konstytucyjny dokona kontroli zgodność art. 105n ust. 4 zdanie drugie ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów z art. 45 ust. 1, art. 78 i art. 176 ust. 1 Konstytucji RP.
Zdaniem sądu pytającego w art. 105n ust. 4 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów (dalej: u.o.k.k.) ustawodawca wykluczył możliwość zaskarżenia postanowienia sądu wydawanego na wniosek Prezesa UOKiK w sprawie przeprowadzenia przeszukania. Postanowienie jest wydawane przez sąd ochrony konkurencji i konsumentów, dotyczy pomieszczeń i rzeczy, których przeszukanie ma na celu znalezienie i uzyskanie informacji z akt, ksiąg, pism, wszelkiego rodzaju dokumentów lub informatycznych nośników danych, urządzeń oraz systemów informatycznych oraz innych przedmiotów mogących stanowić dowód w sprawie.
W ocenie sądu pytającego, treść kwestionowanego przepisu uniemożliwia właściwe zrównoważenie pozycji procesowej każdej ze stron postępowania. Prezes UOKiK, w razie oddalenia jego wniosku o wyrażenie zgody na przeszukanie, pomimo braku możliwości zaskarżenia postanowienia sądu, może ponownie wystąpić z wnioskiem i po raz kolejny przedstawić argumenty przemawiające za przeprowadzeniem tej czynności. Natomiast przedsiębiorca, u którego ma być przeprowadzone przeszukanie, nie bierze udziału w postępowaniu poprzedzającym wydanie zgody na przeszukanie, a w wypadku uwzględnienia wniosku nie ma możliwości odwołania się od wydanego orzeczenia. Zamyka mu to drogę do przedstawienia swojego stanowiska w sprawie nie tylko przed sądem drugiej instancji, ale w ogóle w toku postępowania. W ten sposób, zdaniem sądu pytającego, ustawodawca naruszył fundamentalną część składową konstytucyjnego prawa do sądu w postaci prawa do bycia wysłuchanym. W świetle takich konstytucyjnych praw i wolności, jak własność, prawo do prywatności, swoboda działalności gospodarczej, plasujących się z samej istoty w kontrze względem instytucji przeszukania, konstrukcja postępowania w sprawie wyrażenia zgody na przeszukanie, całkowicie wyłączająca możliwość zaprezentowania przed sądem argumentów przez jedną ze stron, jest, w ocenie sądu pytającego, sprzeczna z art. 45 ust. 1 Konstytucji.
Zdaniem sądu pytającego, kwestionowany przepis, wyłączając możliwości zaskarżenia orzeczenia wydanego w przedmiocie rozpoznania wniosku o wydanie zgody na przeszukanie, narusza obowiązującą zasadę dwuinstancyjności. Postępowanie w przedmiocie wniosku Prezesa UOKiK o wyrażenie zgody na przeszukanie jest - zdaniem sądu pytającego - postępowaniem samodzielnym, toczącym się bez związku z innym postępowaniem sądowym.
Przepis ustawowy wyłączający możliwość odwołania od postanowienia sądu w sprawie przeprowadzenia przeszukania narusza, w ocenie sądu pytającego, wskazane prawa i wolności konstytucyjne. Treść przepisów konstytucyjnych regulujących przedstawione prawa i wolności przemawia, w jego ocenie, przeciwko dokonanemu wyłączeniu, pomimo treści art. 31 ust. 3 Konstytucji. Aktualna treść zaskarżonych przepisów sprzyja arbitralności rozstrzygnięć sądu. Zwłaszcza, że rozpoznanie wniosku następuje wyłącznie w oparciu o twierdzenia jednej strony. Całkowicie pomija się argumentację przedsiębiorcy, u którego ma dojść do przeszukania. Zdaniem sądu pytającego jest to niezgodne z art. 78 ust. 1 i art. 176 ust. 1 Konstytucji RP.
Przewodniczącym składu orzekającego będzie sędzia TK Leon Kieres, sprawozdawcą będzie sędzia TK Justyn Piskorski.