Prawo do zasiłku opiekuńczego P 45/06
20 lutego 2007 r. o godz. 13.30 Trybunał Konstytucyjny rozpozna połączone pytania prawne X Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Rejonowego w Poznaniu dotyczące prawa do zasiłku opiekuńczego.
Trybunał Konstytucyjny orzeknie w sprawie zgodności:
- art. 32 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa w zakresie, w którym przyznaje prawo do zasiłku opiekuńczego z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny wyłącznie ubezpieczonemu podlegającemu obowiązkowo ubezpieczeniu chorobowemu, wyłączając prawo do tego świadczenia wobec osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą i podlegających z tego tytułu dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu z art. 2 i art. 32 ust. 1 Konstytucji;
- art. 32 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa w zakresie, w którym przyznaje prawo do zasiłku opiekuńczego z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad chorym dzieckiem w wieku do ukończenia 14 lat wyłącznie ubezpieczonemu podlegającemu obowiązkowo ubezpieczeniu chorobowemu, wyłączając prawo do tego świadczenia wobec osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą i podlegających z tego tytułu dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu z art. 2 i art. 32 ust. 1 Konstytucji.
Przed pytającym sądem toczą się dwa postępowania dotyczące odmowy przyznania zasiłku opiekuńczego przez ZUS na chore dziecko. Spowodowane są tym, że kwestionowane przepisy przyznają prawo do zasiłku opiekuńczego wyłącznie osobom podlegającym obowiązkowemu ubezpieczeniu chorobowemu, uniemożliwiając tym samym przyznanie prawa do zasiłku osobom prowadzącym pozarolniczą działalność i mogącym podlegać ubezpieczeniu chorobowemu tylko dobrowolnie. Świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa przewidziane w ustawie o świadczeniach pieniężnych w postaci zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego przysługują ubezpieczonym bez względu na sposób objęcia ubezpieczeniem czy to obowiązkowym, czy też dobrowolnym. Jedynie w przypadku zasiłku opiekuńczego sposób ubezpieczenia przesądza o jego przyznaniu. Zdaniem pytającego sądu skoro prawo do świadczeń jest uzależnione od posiadania statusu "ubezpieczonego, to brak jest uzasadnienia dla wykluczenia możliwości skorzystania z zasiłku opiekuńczego w związku z koniecznością sprawowania osobistej opieki nad chorym członkiem rodziny przez osoby, które mogą się ubezpieczyć tylko dobrowolnie. Osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą uiszczają przecież składkę na to ubezpieczenie. Ustawodawca nie uzasadnił w sposób racjonalny przyjętego kryterium różnicowania osób uprawnionych do zasiłku opiekuńczego, nie można więc ocenić, czy to kryterium jest uzasadnione z punktu widzenia zasady sprawiedliwości społecznej.
Rozprawie będzie przewodniczył sędzia TK Adam Jamróz, a sprawozdawcą będzie sędzia TK Jerzy Ciemniewski.