Lustracja K 2/07
28 lutego 2007 r. o godz. 9.30 Trybunał Konstytucyjny w pełnym składzie rozpozna wniosek Grupy posłów na Sejm RP dotyczący ustawy z 18 października 2006 roku o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów.
Trybunał Konstytucyjny orzeknie w sprawie zgodności:
- art. 1 oraz art. 5 ust. 2,3,4 i 5 ustawy z dnia 18 października 2006 roku o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów z art. 30, art. 31 ust. 3, art. 32, art. 47, art. 51 ust. 4 Konstytucji;
- art. 5 ust. 3 zdanie drugie, art. 5 ust. 4, art. 5 ust. 5 i art. 28 ustawy z dnia 18 października 2006 roku o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów z art. 45 ust. 1 Konstytucji, z art. 6 ust. 1 zdanie pierwsze Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności oraz z art. 42 ust. 3 Konstytucji i art. 6 ust. 2 Konwencji, a także z art. 30, art. 31 ust. 3, art. 47, art. 51 ust. 4 Konstytucji;
- całości ustawy z dnia 18 października 2006 roku o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów z art. 2 i art. 31 ust. 3 Konstytucji oraz z art. 8 Konwencji w związku z Rezolucją Nr 1096 (1996) Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy dotyczącej środków demontażu dziedzictwa po byłych totalitarnych ustrojach komunistycznych przyjętej w dniu 27 czerwca 1996 roku.
Ustawa określa zasady i tryb ujawniania informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa oraz treści tych dokumentów, znajdujących się w archiwum Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. Zdaniem wnioskodawców zachodzi sprzeczność między Preambułą, która stanowi o prawie do informacji o osobach, a samą ustawą, która określa zasady i tryb ujawniania informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa. Ustawa określa także, że osoba ubiegająca się o pełnienie funkcji publicznych urodzona przed 1 sierpnia 1972 r. jest obowiązana przedłożyć aktualne urzędowe potwierdzenie, które zawiera ocenę kwalifikacji moralnych wymaganych dla zajmowanego stanowiska. Wynik tej oceny może stanowić podstawę do rozwiązania umowy o pracę, odwołania z zajmowanego stanowiska lub wszczęcie postępowania dyscyplinarnego. Zdaniem wnioskodawców dopuszczalne jest jedynie upublicznianie prawdy historycznej, a nie wykorzystywanie jej w celach represyjnych, jak to uczyniono w kwestionowanych przepisach. Ponadto zaskarżona ustawa, mimo represyjności sankcji nie traktuje postępowania w sprawie lustracyjnej jako postępowania karnego wraz z instytucją domniemania niewinności. Konstytucja stanowi, że każdy ma prawo do rozpatrzenia sprawy przez właściwy sąd. Zdaniem wnioskodawców w przypadku postępowania lustracyjnego sąd cywilny nie jest właściwy, nie jest również właściwe postępowanie cywilne. Naruszona zostaje zasada domniemania niewinności, którą może zagwarantować postępowanie karne lub inne szczególne dookreślone w ustawie. Zarzut niezgodności całej ustawy z konstytucją wynika też z Rezolucji Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy i z Raportu Komisji Zagadnień Prawnych i Praw Człowieka. Według Raportu proces lustracyjny powinien w określonym czasie się zakończyć, a lustrację można przeprowadzić tylko w stosunku do czynów mających miejsce również w czasie określonym. Zdaniem wnioskodawców utrata związku czasowego między popełnieniem czynu a reakcją prawną oznacza nie tylko naruszenie zasady proporcjonalności, ale również uniemożliwia realizowanie funkcji prewencyjnej państwa.
Rozprawie będzie przewodniczył wiceprezes TK Janusz Niemcewicz, a sprawozdawcami będą sędzia TK Zbigniew Cieślak i prezes TK Jerzy Stępień.