Europejski Nakaz Aresztowania P 1/05
27 kwietnia 2005 r. o godz. 10:00 Trybunał Konstytucyjny w pełnym składzie rozpozna pytanie prawne Sądu Okręgowego w Gdańsku IV Wydział Karny w sprawie zgodności art. 607t Kodeksu postępowania karnego, który zezwala na przekazanie obywatela polskiego do państwa członkowskiego Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Nakazu Aresztowania z art. 55 ust. 1 Konstytucji.
Prokuratura Okręgowa w Gdańsku wystąpiła do Sądu Okręgowego z wnioskiem o wydanie postanowienia o przekazaniu obywatelki polskiej Marii D. - w ramach Europejskiego Nakazu Aresztowania - władzom holenderskim w celu przeprowadzenia przeciwko niej postępowania karnego. W ocenie Sądu Okręgowego przed rozpoznaniem wniosku należy odpowiedzieć na pytanie, czy przepis zezwalający na przekazanie obywatela polskiego na terytorium innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej w celu przeprowadzenia przeciwko niemu postępowania karnego (art. 607t K.p.k.) jest zgodny z art. 55 Konstytucji, zakazującym ekstradycji polskich obywateli.
Ustawodawca w ramach procedury karnej rozróżnia dwie instytucje: ekstradycję i "przekazanie". Zgodnie z art. 602 K.p.k. ekstradycja jest wydaniem - na wniosek państwa obcego - osoby ściganej albo skazanej, w celu przeprowadzenia przeciw niej postępowania karnego lub wykonania orzeczonej kary albo środka zabezpieczającego. Prawodawca wyraźnie podkreślił, że definicja ta nie odnosi się do rozdziałów 65 b i 66 a K.p.k., w których znajdują się przepisy dotyczące Europejskiego Nakazu Aresztowania. ENA uregulowany został w art. 607t K.p.k., zgodnie z którym: "Jeżeli nakaz europejski został wydany w celu ścigania osoby, która jest obywatelem polskim albo korzysta w Rzeczypospolitej z prawa azylu, przekazanie może nastąpić pod warunkiem, że osoba ta będzie odesłana na terytorium RP po prawomocnym zakończeniu postępowania w państwie wydania nakazu europejskiego." Na podstawie tego uregulowania można wyciągnąć wniosek, że ekstradycją w stosunkach z państwami Unii Europejskiej będzie jedynie wydanie obcemu państwu w celu odbycia kary lub środka karnego. W pozostałym zakresie, tj. przekazania danej osoby za granicę w celu przeprowadzenia postępowania karnego - mamy do czynienia jedynie z "przekazaniem", którego nie obejmuje ochrona z art. 55 Konstytucji.
W ocenie Sądu Okręgowego w Gdańsku taka interpretacja przepisów nasuwa poważne wątpliwości, co do ich konstytucyjności. Rozróżnienie ekstradycji od "przekazania" doprowadzić może bowiem do sytuacji, w której będziemy mieli do czynienia z dwoma rodzajami ekstradycji - jednym do państw UE, a drugim do pozostałych państw. Różnica będzie polegała jedynie na tym, że w stosunkach z państwami Unii dla obywatela polskiego ekstradycją będzie przekazanie w celu odbycia kary pozbawienia wolności (na mocy art. 55 Konstytucji nie mogące dotyczyć obywateli polskich), a do pozostałych państw ekstradycją będzie również wydanie w celu przeprowadzenia postępowania karnego (w całości objęte ochroną art. 55 Konstytucji).
Rozprawie będzie przewodniczył prezes TK Marek Safjan, a sprawozdawcą będzie sędzia TK Mirosław Wyrzykowski.