Nowelizacja Kodeksu pracy K 54/02
24 lutego 2004 r. o godz. 10.00 Trybunał Konstytucyjny rozpozna wniosek Komisji Krajowej NSZZ "Solidarność" w sprawie konstytucyjności niektórych przepisów ustawy nowelizującej Kodeks Pracy.
Art. 1 pkt 27 ustawy z dnia 26 lipca 2002 wprowadza do treści art. 133 Kodeksu pracy (k.p.) nowy przepis (§ 21), dopuszczający możliwość ustalenia w układzie zbiorowym pracy, regulaminie pracy lub w umowie o pracę innej liczby godzin nadliczbowych niż określona w art. 133 § 2 k.p. Zdaniem wnioskodawcy rozwiązanie to pozbawia art. 133 § 2 k.p. funkcji ochronnej oraz narusza ukształtowaną hierarchię źródeł prawa pracy. Zaskarżone przepisy przyznają nie tylko układom zbiorowym pracy, ale także nie wymienionym w Konstytucji regulaminom pracy oraz umowie o pracę moc uchylania przepisów rangi ustawowej. Tym samym naruszają wynikającą z art. 87 ust. 1 Konstytucji zasadę prymatu powszechnie obowiązujących źródeł prawa pracy nad aktami specyficznymi prawa pracy. Wnioskodawca jest także zdania, że wprowadzenie możliwości uchylenia maksymalnego pułapu godzin nadliczbowych w drodze umowy o pracę, bez zapewnienia pracownikom ustawowej ochrony przed skutkami nadużywania tej możliwości przez pracodawców, jest sprzeczne z konstytucyjnym prawem do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy (art. 66 ust 1 Konstytucji) oraz prawem do ochrony zdrowia (art. 68 ust 1 Konstytucji).
Na mocy art. 1 pkt 28 zaskarżonej ustawy obniżona została wysokość dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych. Zdaniem Komisji Krajowej NSZZ "Solidarność" zmniejszenie wysokości wynagrodzenia sprawi, że pracodawcy zamiast tworzyć nowe miejsca pracy będą zainteresowani powierzeniem nowych zadań pracownikom już zatrudnionym. Narusza to art. 65 ust 5 Konstytucji, zobowiązujący władze publiczne do prowadzenia polityki zmierzającej do pełnego produktywnego zatrudnienia oraz walki z bezrobociem.
Komisja Krajowa wniosła także o uznanie niezgodności z Konstytucją art. 2 ust 5 zaskarżonej ustawy, zmieniającego zasady nabywania prawa do odprawy pieniężnej przysługującej pracownikowi zwolnionemu z przyczyn dotyczących zakładu pracy. Według nowej regulacji odprawa przysługuje pracownikom w zależności od okresu zatrudnienia u pracodawcy, który rozwiązuje stosunek pracy (wcześniej liczony był łączny staż pracy u wszystkich pracodawców). Zdaniem wnioskodawcy przepisy te są krzywdzące dla pracowników z wysokim ogólnym stażem pracy, którzy w ostatnim czasie zmienili zatrudnienie. Naruszają one konstytucyjną zasadę sprawiedliwości społecznej i demokratycznego państwa prawnego (art. 2 Konstytucji) oraz art. 32 ust 1 Konstytucji, przyznający wszystkim prawo do równego traktowania przez władze publiczne.
Rozprawie będzie przewodniczyć Sędzia TK Marek Mazurkiewicz, a sprawozdawcą będzie Wiceprezes TK Andrzej Mączyński.