Podatek VAT K 24/03
27 kwietnia 2004 r. o godz. 10.00 Trybunał Konstytucyjny rozpozna wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich w sprawie konstytucyjności niektórych przepisów ustawy o VAT z dnia 4 grudnia 2002 r. oraz rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 marca 2002 r w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym.
Przedmiotem rozważań Trybunału będzie problem dopuszczalności ustanowienia w rozporządzeniu wykonawczym Ministra Finansów ograniczeń prawa podatnika do odliczenia zapłaconego przez niego podatku VAT.
Ustawą z dnia 8 stycznia 1993 r. wprowadzono do polskiego systemu podatkowego podatek od towarów i usług oraz podatek akcyzowy. Jest to powszechny podatek obrotowy netto łączący opodatkowanie z wszelkimi postaciami ruchu (obrotu) towarów lub świadczenia usług. Jest on ogólnym podatkiem konsumpcyjnym, a jego obliczanie i pobór oparte są na metodzie fakturowej. W podatku VAT dokumentację obrotu stanowią faktury i noty korygujące. Zarejestrowani podatnicy wystawiają faktury oznaczone wyrazami "Faktura VAT".
Postanowienia § 48 ust. 4 pkt 2 zaskarżonego rozporządzenia ograniczają prawa podatnika do pomniejszenia podatku należnego o podatek naliczony. Podatnik nie może dokonać odliczeń, w sytuacji, gdy posiadane przez niego faktury dokumentujące obrót, nie są potwierdzone u wystawcy. W ten sposób podatnik został obarczony odpowiedzialnością za działania lub zaniechania innej osoby - sprzedawcy towarów i usług. W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich uprawnienia podatnika nadane ustawą i określające przedmiot opodatkowania, mogą być - zgodnie z art. 217 Konstytucji - ograniczane tylko ustawą. Art. 19 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług stanowi, że podatnik ma prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego i pobranego, przy nabyciu towarów i usług zgodnie z mechanizmem tego podatku. Wykaz ograniczeń został zawarty w ustawie. Tak więc § 48 ust. 4 zaskarżonego rozporządzenia, pozbawiający podatnika prawa do obniżenia podatku, wynikającego z art. 19 ustawy o VAT jest niezgodny z art. 217 Konstytucji. Wnioskodawca uważa, że upoważnienie - na podstawie którego zostało wydane zaskarżone rozporządzenie - ma charakter blankietowy, a zatem nie spełnia warunków określonych w art. 92 ust. 1 Konstytucji.
Rzecznik wskazuje także, że § 48 ust. 4 pkt 2 kwestionowanego rozporządzenia został sformułowany w sposób nieprecyzyjny. Niejasne jest sformułowanie "faktura niepotwierdzona kopią u sprzedawcy". Kwestionowany przepis narusza zatem zasadę przyzwoitej legislacji (art. 2 Konstytucji).
Rozprawie będzie przewodniczyła sędzia TK Ewa Łętowska, a sprawozdawcą będzie wiceprezes TK Andrzej Mączyński.