Ochrona prawa własność SK 57/03
21 lipca 2004 r. o godz. 10.00 Trybunał Konstytucyjny rozpozna skargę konstytucyjną Janiny K. w sprawie konstytucyjności art. 3 ustawy z dnia 6 lipca 1982 roku o księgach wieczystych i hipotece, dotyczącego obalenia domniemania własności wynikającego z wpisu do księgi wieczystej.
Janina K. wniosła do Sądu Rejonowego pozew o wydanie nieruchomości. W chwili obecnej ujawnionym w księdze wieczystej właścicielem tej nieruchomości jest Skarb Państwa. Podstawą wpisu Skarbu Państwa w miejsce poprzedniej właścicielki (Janiny K.) było zaświadczenie Wojewódzkiego Urzędu Ziemskiego, o podleganiu nieruchomości pod działanie przepisów dekretu o reformie rolnej. Janina K. wskazuje, że zaświadczenie to zostało wydane automatycznie, wbrew wcześniej wydanej decyzji stwierdzającej, że nieruchomość ta nie podlega przepisom dekretu o reformie rolnej. Sąd powództwo oddalił. Uzasadniając swoje stanowisko Sąd stwierdził, że powódka nie obaliła domniemania wynikającego z wpisu do księgi wieczystej. Zgodnie z art. 3 ustawy o księgach wieczystych i hipotece obalenie domniemania prawdziwości wpisu może nastąpić jedynie w toku procesu o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym. Nie było zatem możliwe obalenie domniemania w toku postępowania o wydanie nieruchomości.
Zdaniem Janiny K. przepis art. 3 ustawy o księgach wieczystych i hipotece, rozumiany w ten sposób, że obalenie domniemania wynikającego ze wskazanego przepisu może nastąpić jedynie w drodze powództwa o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, nie zaś w drodze innych powództw, w trakcie których dochodzone są uprawnienia płynące z własności, jest niezgodny z konstytucyjnie gwarantowanym prawem własności (art. 64 ust. 2 Konstytucji). Skarżąca uważa, że każdy typ własności powinny obejmować te same gwarancje ochrony prawnej - bez względu na to, czy własność nieruchomości jest ujawniona w księdze wieczystej, czy też nie. Państwo jest konstytucyjnie zobowiązane do ochrony prawa własności przysługującego rzeczywistemu właścicielowi, nie zaś do ochrony domniemania własności, z którego korzysta osoba wpisana do księgi wieczystej.
Rozprawie będzie przewodniczył sędzia TK Adam Jamróz, a sprawozdawcą będzie Prezes TK Marek Safjan.